上巳节||祓禊踏青话春情

静观自得

<p class="ql-block">  农历三月三,上巳节。这个古老的节日,承载着中国人对自然的敬畏与诗意的栖居。从祓禊(fúxì)驱邪到曲水流觞,从荠菜春盘到桃夭柳媚,三月初三不仅是春天的狂欢,更是一场跨越千年的文化仪式。当我们临水踏歌,品读“暮春者,春服既成”的洒脱,亦是在续写华夏文明生生不息的春日长卷。</p> <p class="ql-block">  三月三日,上巳节。三千多年前,每到春天,大家走出家门,走到大自然中,走到河边,踏青,洗沐,是春游,更是祈福的节日。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><b>上巳节的来历</b></p><p class="ql-block"> 上巳节,农历三月初三,是中国最古老的节日之一。其起源可追溯至周代,最初为祓禊仪式,即在水边祭祀、沐浴以祛除不祥。</p> <p class="ql-block">  《周礼》载:“女巫掌岁时祓除衅浴”,古人认为春水有净化之力,可洗去冬日积秽。魏晋后,上巳节逐渐演变为春游雅集之日,文人墨客临水赋诗,百姓踏青祈福,成为春日里诗意与生命力的象征。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><b>上巳节的习俗</b></p><p class="ql-block"> 【曲水流觞】文人雅士列坐溪畔,酒杯随水漂流,停于谁处则赋诗饮酒。王羲之《兰亭集序》便诞生于此俗。</p> <p class="ql-block">  【祓禊踏青】男女簪花佩兰,以香草煮水沐浴,后携酒食至郊野赏花游春。杜甫诗云:“三月三日天气新,长安水边多丽人。”</p> <p class="ql-block">  【祈愿求福】系红绳于柳枝,放纸鸢逐晦气,亦有少女采荠菜花簪发,祈愿容颜永驻。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><b>上巳节的饮食</b></p><p class="ql-block"> 春鲜入馔,顺应天时。</p> <p class="ql-block">  【荠菜煮鸡蛋】民间有"三月三,荠菜赛灵丹"之说,以荠菜与鸡蛋同煮,寓意驱寒明目。 </p> <p class="ql-block">  【桃花粥】取初绽桃花瓣与糯米熬煮,寄托"面若桃花"之愿。</p> <p class="ql-block">  【艾草糍粑】艾草捣汁和面,裹豆沙蒸制,青团软糯,祛湿健脾。</p> <p class="ql-block">  【五色饭】以枫叶、红蓝草等染糯米成五色,象征五行调和,福寿安康。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><b>上巳节的养生</b></p><p class="ql-block"> 上巳正值暮春,阴阳交替,养生宜疏肝理气。</p> <p class="ql-block">  【踏青疏郁】漫步郊野,舒展筋骨,借春阳升发之气疏解肝郁。</p> <p class="ql-block">  【草药沐身】用兰草、艾叶、桃枝煎汤沐浴,祛湿驱邪。</p> <p class="ql-block">  【饮食清补】少食酸涩,多食荠菜、香椿等时蔬,饮菊花薄荷茶以清肝火。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><b>上巳节古诗词</b></p> <p class="ql-block">上巳</p><p class="ql-block">唐·崔颢</p><p class="ql-block">巳日帝城春,倾都祓禊晨。</p><p class="ql-block">停车须傍水,奏乐要惊尘。</p><p class="ql-block">弱柳障行骑,浮桥拥看人。</p><p class="ql-block">犹言日尚早,更向九龙津。</p> <p class="ql-block">三月三日诗</p><p class="ql-block">西晋·陆机</p><p class="ql-block">迟迟暮春日。天气柔且嘉。</p><p class="ql-block">元吉隆初巳。濯秽游黄河。</p> <p class="ql-block">三月三日怀微之</p><p class="ql-block">唐·白居易</p><p class="ql-block">良时光景长虚掷,壮岁风情已暗销。</p><p class="ql-block">忽忆同为校书日,每年同醉是今朝。</p> <p class="ql-block">三日寻李九庄</p><p class="ql-block">唐·常建</p><p class="ql-block">雨歇杨林东渡头,永和三日荡轻舟。</p><p class="ql-block">故人家在桃花岸,直到门前溪水流。</p> <p class="ql-block">采桑子</p><p class="ql-block">宋·欧阳修</p><p class="ql-block">清明上巳西湖好,满目繁华。</p><p class="ql-block">争道谁家,绿柳朱轮走钿车。</p><p class="ql-block">游人日暮相将去,醒醉喧哗。</p><p class="ql-block">路转堤斜,直到城头总是花。</p> <p class="ql-block">蝶恋花·上巳召亲族</p><p class="ql-block">宋·李清照</p><p class="ql-block">永夜恹恹欢意少。空梦长安,认取长安道。</p><p class="ql-block">为报今年春色好,花光月影宜相照。</p><p class="ql-block">随意杯盘虽草草。酒美梅酸,恰称人怀抱。</p><p class="ql-block">醉里插花花莫笑,可怜春似人将老。</p> <p class="ql-block">上巳日久病不出示儿侄二首 其一</p><p class="ql-block">宋·苏辙</p><p class="ql-block">春气侵脾久在床,开门桃李著泥香。</p><p class="ql-block">牛鸣颇觉西湖近,凤去长怜北榭荒。</p><p class="ql-block">欲出老人无伴侣,退归诸子解农桑。</p><p class="ql-block">南邻约卖千竿竹,拄杖穿林看笋长。</p> <p class="ql-block">满江红·东武会流杯亭</p><p class="ql-block">宋·苏轼</p><p class="ql-block">上巳日作。城南有坡,土色如丹,其下有堤,壅郑淇水入城。</p><p class="ql-block">东武城南,新堤固、涟漪初溢。隐隐遍、长林高阜,卧红堆碧。枝上残花吹尽也,与君更向江头觅。问向前、犹有几多春,三之一。</p><p class="ql-block">官里事,何时毕。风雨外,无多日。相将泛曲水,满城争出。君不见兰亭修禊事,当时坐上皆豪逸。到如今、修竹满山阴,空陈迹。</p> <p class="ql-block">浣溪沙·上巳</p><p class="ql-block">明·杨基</p><p class="ql-block">软翠冠儿簇海棠,砑罗衫子绣丁香。</p><p class="ql-block">闲来水上踏青阳。</p><p class="ql-block">风暖有人能作伴,日长无事可思量。</p><p class="ql-block">水流花落任匆忙。</p> <p class="ql-block">  图片拍摄于颐和园西堤和定州塔。</p>