泰山石刻(三十六) 王母池篇

seaside

<p class="ql-block">  从三阳观返回普照寺,沿环山公路东行,过红门路口向东不远处即是王母池。</p><p class="ql-block"> 泰山王母池,古称群玉庵,历史可追溯至三国时期,唐代被称为瑶池,为西王母居所。经历代重修,才有了现在的规模。王母池坐北朝南,是一座庙堂式建筑,共三进院落。</p><p class="ql-block"> 王母池位于泰山南麓,泰山中溪谷口,座落于飞虬岭下,东傍梳洗河,北临虎山。</p><p class="ql-block"> 王母池有多处碑刻,记载了王母池的历史。梳洗河道有许多精美的题刻。梳洗河东岸有吕祖洞,这里也有不少题刻。</p> <p class="ql-block">  王母池是全国重点文物保护单位。</p> <p class="ql-block">“王母池”题刻</p><p class="ql-block"> 王母池。</p><p class="ql-block"> 道光己丑夏,紫琅徐宗幹。</p><p class="ql-block"> 此题刻在王母池山门门额上,刻于道光九年(1829)。</p> <p class="ql-block">王母池山门外石碑。</p> <p class="ql-block">合山会记碑</p><p class="ql-block"> 此碑在王母池山门外东侧,立于清乾隆二十九年(1764)。</p> <p class="ql-block">首行“所谓王母也哉”碑</p> <p class="ql-block">乾隆四十七年碑</p><p class="ql-block"> 此碑在王母池山门外东侧,立于清乾隆四十七年(1782),已无法认读。</p> <p class="ql-block">王母池山门内的石碑。</p> <p class="ql-block">重修王母池碑</p><p class="ql-block"> 此碑在王母池山门内东侧,立于1995年。</p> <p class="ql-block">泰山凿泉记碑</p><p class="ql-block"> 此碑在王母池山门内东侧,立于民国二十一年(1932)。</p> <p class="ql-block">邱家店等村信女题名碑</p><p class="ql-block"> 此碑在王母池山门内东侧,立于清道光十年(1830)。</p> <p class="ql-block">石碑等村善信题名碑</p><p class="ql-block"> 此碑在王母池山门内东侧,立于清道光二十四年(1844)。</p> <p class="ql-block">王母池院内碑刻</p> <p class="ql-block">王母泉</p><p class="ql-block"> 此题刻在王母池山门内西侧王母泉之上,无题刻年代及题书人姓名。</p> <p class="ql-block">安隆王母池题刻</p><p class="ql-block"> 宝义郎、前辰州口安隆,同巡检韩顒先受差使任满得替,謹发口躬谒祠下,拜祝果圆满。</p><p class="ql-block"> 大宋政和戊戌口月二日謹题。</p><p class="ql-block"> 此题刻在王母池院内观澜亭门外南侧,刻于宋政和八年(1118)。</p><p class="ql-block"> 此石上又有万历六年(1578)及崇宁年残刻,已漫漶。</p> <p class="ql-block">三题刻</p><p class="ql-block"> 其中两题刻已垒到水池墙里面,其一为李若清等题名碑,其二为重修王母殿碑記。</p><p class="ql-block"> 重修王母殿碑记 </p><p class="ql-block"> 元祐八年,岱岳观重修王母殿及砌垒山子,创置花园一所。</p><p class="ql-block"> 此题刻于李若清题名碑右半部。无题名。</p><p class="ql-block"> 李若清等题名碑</p><p class="ql-block"> 道正、赐紫李若清,前观主、赐紫高归,道观主、赐紫王归德,上座、赐紫李茂之,掌文籍、赐紫庞归蒙,掌文籍。</p><p class="ql-block"> 大宋皇祐五年岁次癸巳四月一日庚午记。</p><p class="ql-block"> 此碑在王母池二门内墙壁上(今水池内),刻于宋皇祐五年(1053)。</p> <p class="ql-block">石碣</p><p class="ql-block"> 立于嘉庆八年(1803)。</p> <p class="ql-block">功德無量</p> <p class="ql-block">道氣長存</p> <p class="ql-block">為善永生</p> <p class="ql-block">脩道自静</p> <p class="ql-block">瑶池增辉</p> <p class="ql-block">王母池七仙殿诗联石刻</p><p class="ql-block"> 朝游北海暮苍梧,袖里青蛇胆气粗。</p><p class="ql-block"> 三醉岳阳人不识,朗阴飞过洞庭湖。</p><p class="ql-block"> 光绪戊子年嘉平月。(以下题名残)</p><p class="ql-block"> 此四句诗分别刻在王母池七仙殿前廊的四根石柱上,刻于光绪十四年(1888),传为吕洞宾所作。</p> <p class="ql-block">重修八仙橋碑記</p><p class="ql-block"> 此碑在王母池东南八仙橋西首。立于1943年。</p> <p class="ql-block">八仙橋</p> <p class="ql-block">福</p> <p class="ql-block">王母池东南梳洗河河道巨石上有多处题刻。</p> <p class="ql-block">“将軍石”题刻</p><p class="ql-block"> 将軍石。</p><p class="ql-block"> 晋析田樵雩题。</p><p class="ql-block"> 此题刻在王母池山门南约80米的巨石上。</p> <p class="ql-block">“水不在深”题刻</p><p class="ql-block"> 水不在深。</p><p class="ql-block"> 光绪辛巳年十月,东皋曹睿澄书。</p><p class="ql-block"> 此题刻在将军石南下约15米处,刻于光绪七年(1881)。</p><p class="ql-block"> 水不在深,语出唐刘禹锡《陋室铭》"山不在高, 有仙则名。 水不在深,有龙则灵。"</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">"澤潤生民"题刻 </p><p class="ql-block"> 澤潤生民。</p><p class="ql-block"> 壬午孟冬铭,士民敬立。</p><p class="ql-block"> 此题刻在将军石南下约20米石壁上,刻于光绪八年(1882)。</p> <p class="ql-block">"犀带分流"题刻 </p><p class="ql-block"> 犀带分流。</p><p class="ql-block"> 荣軒。</p><p class="ql-block"> 此题刻在将军石南下约20米石壁上,刻于光绪七年或八年。</p><p class="ql-block"> 犀带:即"通犀带",用犀牛角做的腰带。宋陆游《老学庵笔记》卷一:"靖康末,括金赂虏,诏群臣服金带者权以通犀带易之,独存金鱼。"此以犀带喻指修建曹公渠的官员曹钟彝。</p><p class="ql-block"> 分流:指曹公将梳洗河水分流到泰城。</p> <p class="ql-block">"曹公渠"题刻 </p><p class="ql-block"> 曹公渠</p><p class="ql-block"> 泰安士民敬勒。(以下年代残)</p><p class="ql-block"> 此题刻在将军石东下约15米的石壁上,刻于光绪七年(1881)冬。</p> <p class="ql-block">"源清流潔"题刻 </p><p class="ql-block"> 源清流潔。</p><p class="ql-block"> 逸堂。</p><p class="ql-block"> 此题刻在将军石南约40米溪东石壁上,当刻于光绪七年或八年。</p> <p class="ql-block">“清如许”题刻</p><p class="ql-block"> 清如许。</p><p class="ql-block"> 蔭祖。</p><p class="ql-block"> 此题刻在将军石南下约18米处。当刻于光绪七年或八年。</p><p class="ql-block"> 清如许: 谓梳洗河的水如此清澈洁净。 语出朱熹 《观书有感》诗 " 问渠哪得清如许 ,为有源头活水来 " 。</p> <p class="ql-block">“廉讓分甘”题刻</p><p class="ql-block"> 廉讓分甘。</p><p class="ql-block"> 竹铭。</p><p class="ql-block"> 此题刻在将军石南下约20米石壁上,当刻于光绪七年或八年。</p><p class="ql-block"> 廉让:清廉谦让。宋范仲淹《答手诏五事》:"贪冒者废之,趋附者抑之,如此,则多士知劝,各生廉让之心。"</p><p class="ql-block"> 分甘:本谓分享甘美之味,后以喻慈爱、友好、关切等。《后汉书·杨震传》:"虽有推燥居湿之勤。"李贤注引《孝经·援神契》:"母之于子也,鞠养殷勤,推燥居湿,绝少分甘。"此处指曹钟彝廉洁勤政,捐资修渠,像慈母一样关爱百姓。</p> <p class="ql-block">“育德”题刻</p><p class="ql-block"> 育德。</p><p class="ql-block"> 昭遠。</p><p class="ql-block"> 此题刻在将军石南下约10米的石壁上,当刻于光绪八年或七年。</p> <p class="ql-block">“朝陽泉”题刻</p><p class="ql-block"> 朝陽泉。</p><p class="ql-block"> 馮玉祥,二一•六。</p><p class="ql-block"> 此题刻在王母池山门南约 50 米石壁上,刻于民国二十一年(1932)六月,冯玉祥题书。</p> <p class="ql-block">凿朝陽泉记碑</p> <p class="ql-block">"元脈”题刻 </p><p class="ql-block"> 元脈。</p><p class="ql-block"> 仙洲。</p><p class="ql-block"> 此题刻在将军石南约30米石壁上。题词刻于碑石上,然后嵌入石壁内。仙洲即赵少瀛。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">嘉庆重修吕祖洞記碑</p><p class="ql-block"> 此碑在吕祖洞外北侧,立于嘉庆二十一年(1816),碑文已残不可读。</p> <p class="ql-block">重修吕祖洞記碑</p><p class="ql-block"> 此碑在吕祖洞口北侧墙壁上,立于清光绪二十九年(1903)。</p> <p class="ql-block">吕祖洞</p> <p class="ql-block">吕祖洞</p><p class="ql-block"> 此题刻在吕祖洞洞口之上。</p> <p class="ql-block">"洞天福地"题刻 </p><p class="ql-block"> 洞天福地。</p><p class="ql-block"> 大清光绪二十一年荷月吉日,长清赵振广、滕邑黄文彩、济宁马心田、诸城徐枚、历城齐云浦、诸城吴元会、历城王腾发、泰安王俭堂。</p><p class="ql-block"> 此题刻在吕祖洞上部石壁上,刻于光绪二十一年(1895)。</p> <p class="ql-block">"仙洞靈府"题刻 </p><p class="ql-block"> 仙洞靈府。</p><p class="ql-block"> 光绪辛丑秋日立,首事等勒石。</p><p class="ql-block"> 此题刻在吕祖洞洞口之上,刻于光绪二十七年(1901)。</p> <p class="ql-block">吕公</p> <p class="ql-block">两题刻</p><p class="ql-block"> 在吕祖洞洞门外南侧石壁上。</p> <p class="ql-block">"保佑命之"题刻 </p><p class="ql-block"> 保佑命之。</p><p class="ql-block"> 光绪癸已三月,历城杜献廷敬献。</p><p class="ql-block"> 保佑命之,原意是正直、快乐、品德高尚的人一定会得到天的佑助而成为君主。语出《礼·中庸》:"诗曰,'嘉乐君子,宪宪令德,宜民宜人。受禄于天。保佑命之,自天申之。'故大德者必受命。"此处指正直有好品德的人必将受到天的眷顾而获得好的命运。</p><p class="ql-block"> 此题刻在吕祖洞洞门外南侧石壁上,刻于光绪十九年(1893)。</p> <p class="ql-block">无咎等题刻</p><p class="ql-block"> 无咎、颖达侍亲遊此。</p><p class="ql-block"> 政和乙未孟冬十六日。</p><p class="ql-block"> 此题刻在“保佑命之”题刻以下石壁上,已漫漶。</p> <p class="ql-block">洞口柱联</p><p class="ql-block"> (上联已毁)</p><p class="ql-block"> 萬壑寒香恍薜袍。</p> <p class="ql-block">吕祖洞对联石 刻</p><p class="ql-block"> 五夜慧灯山送月,</p><p class="ql-block"> 四时清籁水吟风。</p><p class="ql-block"> 康熙辛巳仲秋之吉,维杨弟子徐元圭薰沐敬書。</p><p class="ql-block"> 此联刻在吕祖洞内南北石壁上,刻于康熙四十年(1701)。</p> <p class="ql-block">回回翁题诗</p><p class="ql-block"> 此诗刻在吕祖洞内南侧石壁上。</p> <p class="ql-block">回回翁题诗 </p><p class="ql-block"> 昔日曾游此,如今九十春。</p><p class="ql-block"> 红尘多少客,谁是识予人。</p><p class="ql-block"> 回回翁题。</p><p class="ql-block"> 绍圣戊寅三月二十一日留题。王母池上。</p> <p class="ql-block">回回翁题诗 </p><p class="ql-block"> 昔年留字识曾来,事满华夷遍九垓。</p><p class="ql-block"> 无赖蛟虬知我字,故留踪迹不沉埋。</p><p class="ql-block"> 回公再书。</p><p class="ql-block"> 政和丙申六月十八日题。王母池北。</p> <p class="ql-block">"觀濤"题刻</p><p class="ql-block"> 觀濤。</p><p class="ql-block"> 明天启五年三月十一日,同历下曾云生观瀑流于此,聊以志乐。郡人萧协中题石壁。</p><p class="ql-block"> 此题刻在吕祖洞稍北石壁上,刻于天启五年(1625)。题刻已漫漶。</p> <p class="ql-block">两题刻</p> <p class="ql-block">可识“康化元”三字。</p> <p class="ql-block">可识“大觀”、“池上德溥铭”、“河北口司幕官”等字。</p> <p class="ql-block">至顺四年(元文宗四年,1334)八月一日。上另有“松”字。</p> <p class="ql-block">可识“咸平三年(北宋真宗三年,1001)十月三日”等字。</p> <p class="ql-block">三题刻</p><p class="ql-block"> 在王母池院外东侧石壁上。</p> <p class="ql-block">艾广海王母池题刻 </p><p class="ql-block"> 池称王母旧神明,流水潺湲石自清。 </p><p class="ql-block"> 庙貌维新山毓秀,幼卿首倡聘卿成。</p><p class="ql-block"> 辛卯秋,艾广海题。</p><p class="ql-block"> 此诗刻在“洗心滌虑”上方的石壁上。诗后有跋语,残甚,无法辨认。</p> <p class="ql-block">"洗心涤虑" 题刻</p><p class="ql-block"> 洗心滌虑。</p><p class="ql-block"> 民国二十一年八月,陈嘉祐题。</p><p class="ql-block"> 此题刻在王母池院外东侧石壁上,刻于民国二十一年(1932)。</p><p class="ql-block"> 陈嘉佑(1881-1937),字护黄,国民党陆军中将。1903年就读于长沙明德学堂,加入黄兴组织的"华兴会"。后随黄兴赴日本,就读东京士官学校。毕业后,回国参加辛亥革命。1916年后,任"建国湘军"第5军军长兼讲武堂堂长,1924年,当选国民党中央执委,并历任国民革命军第2军、第13军(后改为14军)军长。1935年迁居香港,两年后病逝,终年56岁。</p><p class="ql-block"> 1932年,陈嘉祐与熊克武至泰安,与冯玉祥共商国是。此题刻当勒于此时。</p><p class="ql-block">104</p> <p class="ql-block">"五嶽叁光"题刻 </p><p class="ql-block"> 五嶽叁光。</p><p class="ql-block"> 此题刻在王母池东墙外石壁上,无题款。其上为民国二十一年陈嘉祐题"洗心滌虑"题刻,疑此题词亦为陈嘉祐所题。</p> <p class="ql-block">两题刻。</p> <p class="ql-block">虬仙洞</p><p class="ql-block"> 定静文書。</p> <p class="ql-block">紅門東南界</p> <p class="ql-block">五嶽真形图碑</p><p class="ql-block"> 为一座五面体柱状石碑,在五个面上分别刻有东嶽、西嶽、南嶽、北嶽、中嶽的真形图及铭文。此碑在王母池以北,建于1985年。。</p> <p class="ql-block">卧虎石</p> <p class="ql-block">虎啸</p> <p class="ql-block">六怡松</p> <p class="ql-block">水韵</p> <p class="ql-block">老君堂</p> <p class="ql-block">重修老君堂碑</p><p class="ql-block"> 此碑在老君堂西院内,面东而立,刻于民国八年(1919)。</p>