<p class="ql-block">gāoliánɡjiānɡ</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">高 良 姜</span></p><p class="ql-block">《名医别录》</p><p class="ql-block">又名:风姜、高凉姜、良姜、蛮姜、小良姜、海良姜</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">性味归经</p><p class="ql-block">辛,热。归脾、胃经。</p><p class="ql-block">分类</p><p class="ql-block">温里药</p><p class="ql-block">功效</p><p class="ql-block">温中止呕,散寒止痛。</p><p class="ql-block">主治</p><p class="ql-block">1.胃寒脘腹冷痛</p><p class="ql-block">2.胃寒呕吐,嗳气吞酸</p><p class="ql-block">临床应用</p><p class="ql-block">炮制品</p><p class="ql-block">1.炒高良姜</p><p class="ql-block">2.煨高良姜</p><p class="ql-block">3.炮高良姜</p><p class="ql-block">4.醋高良姜</p><p class="ql-block">5.酒高良姜</p><p class="ql-block">鉴别用药</p><p class="ql-block">高良姜与干姜</p><p class="ql-block">高良姜 与吴茱萸</p><p class="ql-block">常见配伍</p><p class="ql-block">高良姜配荜茇</p><p class="ql-block">高良姜配大枣</p><p class="ql-block">高良姜配干姜</p><p class="ql-block">高良姜配半夏</p><p class="ql-block">高良姜配人参</p> <p class="ql-block">药材简介</p><p class="ql-block">高良姜,中药名。为姜科山姜属植物高良姜的干燥根茎。</p><p class="ql-block">用法用量</p><p class="ql-block">内服:煎服,3-6g。研末服,每次3g。</p><p class="ql-block">注意事项</p><p class="ql-block">阴虚有热者禁服。</p> <p class="ql-block">主治详解</p><p class="ql-block">1.胃寒脘腹冷痛</p><p class="ql-block">本品辛散温通,能温中散寒止痛。《本草汇言》云:“高良姜,祛寒湿、温脾胃之药也。”本品为治胃寒脘腹冷痛之常用药,每与炮姜相须为用,如二姜丸(《和剂局方》);治胃寒肝郁,脘腹胀痛,多与香附合用,以疏肝解郁、散寒止痛,如良附丸(《良方集腋》);治猝然心腹绞痛如刺,两胁支满,烦闷不可忍者,可与川芎、当归、桂心等同用。</p><p class="ql-block">2.胃寒呕吐,嗳气吞酸</p><p class="ql-block">本品性热,能温散寒邪,和胃止呕。治胃寒呕吐,嗳气吞酸,多与半夏、生姜等同用;治虚寒呕吐,常与党参、茯苓、白术等同用。</p><p class="ql-block">炮制品</p><p class="ql-block">1.炒高良姜</p><p class="ql-block">炮制方法</p><p class="ql-block">取高良姜,文火炒至微焦黄。</p><p class="ql-block">炮制功效</p><p class="ql-block">本品增强了药物的温中散寒的功效。</p><p class="ql-block">2.煨高良姜</p><p class="ql-block">炮制方法</p><p class="ql-block">取高良姜,通过慢火加热,散发姜辛味。</p><p class="ql-block">炮制功效</p><p class="ql-block">本品减少药材的刺激性,并增强其温补作用,适用于治疗脾胃虚寒引起的腹痛腹泻。</p><p class="ql-block">3.炮高良姜</p><p class="ql-block">炮制方法</p><p class="ql-block">取高良姜,放入火中直接烧制。</p><p class="ql-block">炮制功效</p><p class="ql-block">本品改变了药物的形态,增强了高良姜的发散之力,适用于治疗一些重症寒症。</p><p class="ql-block">4.醋高良姜</p><p class="ql-block">炮制方法</p><p class="ql-block">将高良姜洗净后切成细丝。将切好的高良姜丝浸泡在米醋中。装入瓷罐内,密闭封存,备用。</p><p class="ql-block">炮制功效</p><p class="ql-block">本品增强了止痛的功效,适用于治疗心腹冷痛等症状,解鱼蟹毒。</p><p class="ql-block">5.酒高良姜</p><p class="ql-block">炮制方法</p><p class="ql-block">制作高良姜酒通常需要将高良姜火炙至焦香,然后打碎,加入黄酒煮沸至三四次沸,最后过滤去渣即成。</p><p class="ql-block">炮制功效</p><p class="ql-block">本品行酒势,使其药性更加温和,适用于治疗寒湿引起的疼痛。</p><p class="ql-block">鉴别用药</p><p class="ql-block">高良姜与干姜</p><p class="ql-block">高良姜 与吴茱萸</p><p class="ql-block">常用方</p><p class="ql-block">常山饮</p><p class="ql-block">高良姜汤</p><p class="ql-block">苍附导痰汤</p><p class="ql-block">常见配伍</p><p class="ql-block">高良姜配荜茇</p><p class="ql-block">高良姜辛热温散,以温胃散寒止痛为主,兼能温胃止呕;荜茇辛热,偏走胃肠,能温胃腑痼冷,又解大肠寒郁,善于温中散寒,下气开郁,止呕止痛。</p><p class="ql-block">两药配伍,可增强温胃散寒,止痛止呕的作用。适用于胃寒胃痛、呕吐等。</p><p class="ql-block">高良姜配大枣</p><p class="ql-block">高良姜辛热燥散,散寒止痛,温胃止呕;大枣甘温平和,补中益气,调补脾胃。</p><p class="ql-block">两药配伍,可增强健脾温中止呕的作用。适用于霍乱呕吐甚者。</p><p class="ql-block">高良姜配干姜</p><p class="ql-block">高良姜辛热燥散,以温胃散寒止痛为主;干姜辛热燥烈,主入脾胃经,为健运脾阳,温中散寒的要药。</p><p class="ql-block">两药配伍,可增强温胃散寒止痛的作用。适用于寒邪犯、胃脘腹冷痛等。</p><p class="ql-block">高良姜配半夏</p><p class="ql-block">高良姜以温胃散寒止痛为主,兼能降逆止呕;半夏功善降逆和胃止呕。</p><p class="ql-block">两药配伍,可增强温中降逆止呕的作用。适用于胃寒呕吐。</p><p class="ql-block">高良姜配人参</p><p class="ql-block">高良姜长于温胃散寒止痛,兼能降逆止呕;人参善于补脾调中,鼓舞脾气,助生化之源,为补脾要药。</p><p class="ql-block">两药配伍,可增强益气健脾,温胃止呕的作用。适用于脾胃虚寒所致呕吐、噫气等。</p> <p class="ql-block">【汇解】</p><p class="ql-block">《名医别录》</p><p class="ql-block"> · 东汉</p><p class="ql-block"> · 陶弘景</p><p class="ql-block">大温。主治暴冷,胃中冷逆,霍乱腹痛。</p><p class="ql-block">《本草经集注》</p><p class="ql-block"> · 南北朝</p><p class="ql-block"> · 陶弘景</p><p class="ql-block">性味归经</p><p class="ql-block">大温,无毒。</p><p class="ql-block">功效</p><p class="ql-block">主治暴冷,胃中冷逆,霍乱腹痛。</p><p class="ql-block">《药性论》</p><p class="ql-block"> · 唐朝</p><p class="ql-block"> · 甄权</p><p class="ql-block">使。能治腹内久冷,胃气逆,呕吐,治风破气,腹冷气痛,去风冷痹弱,疗下气冷逆冲心,肺痛吐泻。</p><p class="ql-block">《本草拾遗》</p><p class="ql-block"> · 唐朝</p><p class="ql-block"> · 陈藏器</p><p class="ql-block">味辛,温。下气,益声,好颜色。煮作饮服之,止痢及霍乱。</p><p class="ql-block">《日华子本草》</p><p class="ql-block"> · 五代</p><p class="ql-block"> · 日华子</p><p class="ql-block">治转筋泻痢,反胃呕食,解酒毒,消宿食。</p><p class="ql-block">《开宝本草》</p><p class="ql-block"> · 宋朝</p><p class="ql-block"> · 刘翰、马志</p><p class="ql-block">大温,无毒。主暴冷,胃中冷逆,霍乱腹痛。</p><p class="ql-block">《本草图经》</p><p class="ql-block"> · 北宋</p><p class="ql-block"> · 苏颂</p><p class="ql-block">主暴冷,胃中冷逆,霍乱腹,反胃呕食,转筋泻利,下气,消宿食。解酒毒。</p><p class="ql-block">《汤液本草》</p><p class="ql-block"> · 元朝</p><p class="ql-block"> · 王好古</p><p class="ql-block">气热,味辛,纯阳。</p><p class="ql-block">《本草》云:治胃中冷逆,霍乱腹痛,反胃呕食,转筋泻痢。下气,消宿食。</p><p class="ql-block">《心》云:健脾胃。</p><p class="ql-block">《本草发挥》</p><p class="ql-block"> · 元朝</p><p class="ql-block"> · 徐彦纯</p><p class="ql-block">洁古云:气热味辛,纯阳。健脾胃。</p><p class="ql-block">《本草纲目》</p><p class="ql-block"> · 明朝</p><p class="ql-block"> · 李时珍</p><p class="ql-block">《千金》言:心脾冷痛,用高良姜,细锉微炒为末,米饮服。太祖高皇帝御制周颠仙碑文,亦载其有验云。又秽迹佛有治心口痛方云:凡男女心口痛者,乃胃脘有滞或有虫也。多因怒及受寒而起,遂致终身,俗言心气痛者,非也。用高良姜(酒洗七次,焙研)、香附子(醋洗七次,焙研),各记收之。病因寒得,用姜末二钱、附末一钱;因怒得,用附末二钱,姜末一钱;寒怒兼有,各一钱半,以米饮加入生姜汁一匙,盐一捻,服之立止。</p><p class="ql-block">《本草乘雅》</p><p class="ql-block"> · 明朝</p><p class="ql-block"> · 卢之颐</p><p class="ql-block">高,崇也,仓舍同。良,善也;姜,界也。气味辛大温,对待暴冷为因,胃中冷逆,霍乱腹痛为证。经云:脾胃者,仓廪之官,使道闭塞而不通,形乃大伤,闵闵之当,熟者为良。</p><p class="ql-block">《本草经疏》</p><p class="ql-block"> · 明朝</p><p class="ql-block"> · 缪希雍</p><p class="ql-block">高良姜禀地二之气以生,《本经》大温,藏器辛温,元素辛热。纯阳,浮也。入足阳明、太阴经。二经为客寒所犯,则逆冷,霍乱腹痛诸病生焉。辛温暖脾胃而逐寒邪,则胃中冷逆自除,霍乱腹痛自愈矣。甄权:治腹风久冷气痛,去风冷痹弱。大明:主转筋泻痢,反胃,解酒毒,消宿食。苏颂治恶心呕清水。皆取其暖胃温中,散寒祛冷之功也。</p><p class="ql-block">简误:高良姜辛温大热,惟治客寒犯胃,胃冷呕逆,及伤生冷饮食致成霍乱吐泻之要药。如胃火作呕,伤暑霍乱,火热注泻,心虚作痛,法咸忌之。</p> <p class="ql-block">药材历史</p><p class="ql-block">《本草纲目》引陶隐居言“此姜始出高良郡,故得此名”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">高良姜</p><p class="ql-block">所属分类</p><p class="ql-block">温里药</p><p class="ql-block">药性</p><p class="ql-block">辛,热</p><p class="ql-block">归脾、胃经</p><p class="ql-block">功效作用</p><p class="ql-block">温中止呕,散寒止痛</p><p class="ql-block">歌诀</p><p class="ql-block">良姜性热,下气温中,</p><p class="ql-block">转筋霍乱,酒食能攻。</p><p class="ql-block">中成药</p><p class="ql-block">良附丸</p><p class="ql-block">药物组成:高良姜、醋香附。</p><p class="ql-block">功能主治:具有温胃理气的作用,可用于寒凝气滞、脘痛吐酸、胸腹胀满。</p><p class="ql-block">药食同源</p><p class="ql-block">药膳食疗</p><p class="ql-block">温养脾胃</p><p class="ql-block">高良姜是一种能温养脾胃中药材,它能祛除身体内的寒湿也能提高人体的抗寒能力,能让人类脾胃虚寒的症状很快减轻。另外人们出现胃寒或腹部冷痛以及消化功能减退时,及时服用一些良姜,也能让症状明显减轻。</p><p class="ql-block">预防血栓</p><p class="ql-block">高良姜对中老年高发的血栓还有明显预防作用,平时经常服用良姜能提高心血管健康水平,也能提高人体的抗凝血能力。</p><p class="ql-block">止痛抗炎</p><p class="ql-block">高良姜入药以后还具有止痛抗炎的重要作用,它的提高取物能被人体尽快吸收能让人体对疼痛的敏感度下降,也能让人体自身抗炎能力增强,平时人们出现头痛关节疼痛以及神经性疼痛时,多服用良姜就能让疼痛症状减轻。</p><p class="ql-block">药膳应用</p><p class="ql-block">汤类</p><p class="ql-block">良姜炖鸡</p><p class="ql-block">材料:高良姜、草果各6克,陈皮、胡椒各3克,公鸡1只(约800克),葱、食盐、料酒调料适量。</p><p class="ql-block">做法:高良姜、草果、陈皮、胡椒洗净阴干,转入绢袋内扎紧。公鸡常规宰杀洗净,去头颈脚爪切块后,与药袋一起放入锅内,加水适量,武火煮沸腾后,撇去上沫,加入料酒、葱、食盐,文火炖2小时后,取出鸡块,装盆即可食用。</p><p class="ql-block">功效:温中散寒、理气止痛、益气补虚。</p><p class="ql-block">炮制方法</p><p class="ql-block">现代</p><p class="ql-block">夏末秋初采挖生长4-6年的根茎,除去地上茎、须根及残留鳞片,洗净,切段,晒干。生用。取原药材,除去杂质,洗净,润透。切薄皮,晒干或低温干燥。</p><p class="ql-block">古法</p><p class="ql-block">《本草害利》</p><p class="ql-block">出岭南高州,二、三月采根,炒过入药,亦有同吴茱萸、东壁土拌炒过用者。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">性状鉴别</p><p class="ql-block">【性状】</p><p class="ql-block">本品呈圆柱形,多弯曲,有分枝,长5~9cm,直径1~1.5cm。表面棕红色至暗褐色,有细密的纵皱纹和灰棕色的波状环节,节间长0.2~1cm,一面有圆形的根痕。质坚韧,不易折断,断面灰棕色或红棕色,纤维性,中柱约占1/3。气香,味辛辣。</p><p class="ql-block">【鉴别】</p><p class="ql-block">(1)本品横切面:表皮细胞外壁增厚,有的含红棕色物。皮层中叶迹维管束较多,外韧型。内皮层明显。中柱外韧型维管束甚多,束鞘纤维成环,木化。皮层及中柱薄壁组织中散有多数分泌细胞,内含黄色或红棕色树脂状物;薄壁细胞充满淀粉粒。</p><p class="ql-block">(2)取本品粉末5g,置圆底烧瓶中,加水200ml,连接挥发油测定器,自测定器上端加水使充满刻度部分,并溢流入烧瓶为止,加正己烷3ml,连接回流冷凝管,加热至微沸,并保持2小时,放冷,取正己烷液作为供试品溶液。另取高良姜对照药材5g,同法制成对照药材溶液。照薄层色谱法试验,吸取上述两种溶液各10μl,分别点于同一硅胶G薄层板上,以甲苯-乙酸乙酯(19:1)为展开剂,展开,取出,晾干,喷以5%香草醛硫酸溶液,在105℃加热至斑点显色清晰。供试品色谱中,在与对照药材色谱相应的位置上,显相同颜色的斑点。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">分布产地</p><p class="ql-block">分布区域</p><p class="ql-block">分布于广东(雷州半岛)、广西、海南、云南、台湾等地。</p><p class="ql-block">道地产区</p><p class="ql-block">主产于广东、广西、海南、台湾等地。</p><p class="ql-block">生长环境</p><p class="ql-block">生于荒坡灌丛或疏林中,或栽培。</p><p class="ql-block">药理研究</p><p class="ql-block">药理作用</p><p class="ql-block">本品水提取物具有镇痛抗炎作用,醚提物只有镇痛作用,二者均能抗动物实验性胃溃疡的形成及蓖麻油引起的腹泻,还能延长断头小鼠张口动作持续时间和氰化钾中毒小鼠的存活时间;煎剂灌胃能升高犬胃液总酸排出量,兴奋兔离体肠管运动,对抗因阿托品所致小鼠胃肠抑制后的墨汁推进率;水提物或挥发油均有抗血栓形成的作用;100%煎液对革兰阳性嗜气菌皆有抗菌作用。</p><p class="ql-block">化学成分</p><p class="ql-block">主要含挥发油0.5%~1.5%,油中主要成分为1,8-桉叶素、桂皮酸甲酯、丁香油酚、蒎烯、荜澄茄烯及辛辣成分高良姜酚等;黄酮类成分:高良姜素,槲皮素,山柰酚,异鼠李素,槲皮素-5-甲醚,高良姜素-3-甲醚等。</p> <p class="ql-block">注:内容仅供参考学习,不作医疗诊断依据。</p>