【雅韵流芳】①律诗诗病评判标准

元其

<p class="ql-block"><b>近体诗句式的主要格律病</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">近体诗必须严格遵守平仄格律,要平仄交替、相对、相粘,押韵并一韵到底,还要求中二联对仗,这是格律诗的最低要求。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">近体诗的诗病有很多种,有格律方面的问题,有用韵的问题,还有文法修辞和意境方面的问题。在这些问题中,有些是原则性问题,一旦有了,就不成其为格律诗。有些则是小毛病,只是使作品读起来不那么流畅自然,也要尽量避免。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">笼统地说,格律诗不允许失替、失粘、失对。在这个大前提下,不允许有落韵、孤平、三平尾、踩脚。在日常评审中,管理组发现这些问题会判定为“不合格”。此外,对重韵、连韵、撞韵的要求也较严格。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">其他诗病还有四平头、同构、摞眼、挤韵、上尾、不规则重字等。群内培训时,会要求将有上述问题的作品修改后再收录。话题评审中,如果问题不严重,管理员会判为基本合格。<span style="font-size:18px;">作品同时有几个问题,例如“平头+同构”,才判为“不合格”。在征文比赛等活动或大型展示时,因为优中选优,也可能收紧评审尺度。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">对于句首八个字的平仄均衡,白脚字的声调要求(四声递进),平声韵字的阴阳均衡等,评审中暂时没有进行严格要求,只是提请诗友们注意。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">近体诗句式的有关问题</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>一、平头的认定</b></p><p class="ql-block">中二联的前两个字(词组)结构相同,第二个字词性相同。它读起来让人感到重复枯燥。它产生原因是,人们说话习惯性地把要说的物体放在最前面。例如:</p><p class="ql-block">【七律】惊蛰</p><p class="ql-block"><b>惊蛰</b>雷霆青帝临,<b>风云</b>变幻雨甘霖。</p><p class="ql-block"><b>桃枝</b>绽蕊香盈径,<b>柳线</b>垂丝绿满林。</p><p class="ql-block"><b>紫燕</b>穿梭寻旧垒,<b>黄莺</b>婉转唤春心。</p><p class="ql-block"><b>田家</b>此际忙耕种,盼得秋来谷满襟。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>*古例(有问题的范例)</b></p><p class="ql-block"><b>惊风</b>乱颳芙蓉水,<b>密雨</b>斜侵薜荔墙。</p><p class="ql-block"><b>岭树</b>重遮千里目,<b>江流</b>曲似九回肠。</p><p class="ql-block">惊风/密雨/岭树/江流,中二联前四结构完全相同,都是偏正短语组成的主谓结构。是典型的四平头。</p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block"><b>错例1:作业收集</b></p><p class="ql-block">夭桃艳艳枝头绽,喜鹊喳喳檐下来。</p><p class="ql-block">渔父垂纶依石磡,樵夫挑担走山隈。</p><p class="ql-block"><b>夭桃/喜鹊(偏正名词词组)</b></p><p class="ql-block"><b>渔父/樵夫(偏正名词词组)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>修改:</b></p><p class="ql-block"><b>杏桃</b>艳艳枝头绽,<b>鸟雀</b>喳喳檐下来。</p><p class="ql-block"><b>渔父</b>垂纶依石磡,<b>樵夫</b>挑担走山隈。</p><p class="ql-block"><b>杏桃/鸟雀(并列名词词组)</b></p><p class="ql-block"><b>渔父/樵夫(偏正名词词组)</b></p><p class="ql-block">这样可以宽过,但并不是最好的。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>进一步修改</b></p><p class="ql-block">喳喳<b>鸟雀</b>檐头唱,艳艳<b>杏桃</b>枝上开。</p><p class="ql-block"><b>渔父</b>垂纶依石磡,<b>樵夫</b>挑担走山隈。</p><p class="ql-block"><b>这样把名词错开,完全避开了平头。</b></p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block"><b>错例2:作业收集</b></p><p class="ql-block">水岸夭桃枝上艳,山林喜鹊陌头欢。</p><p class="ql-block">渔父垂纶依石磡,樵夫挑担走沙滩。</p><p class="ql-block"><b>水岸/山林(偏正名词词组)</b></p><p class="ql-block"><b>渔父/樵夫(偏正名词词组)</b></p><p class="ql-block"><b></b></p><p class="ql-block"><b>修改:</b></p><p class="ql-block">水畔夭桃枝上艳,林间喜鹊陌头欢。</p><p class="ql-block">渔父垂纶依石磡,樵夫挑担走沙滩。</p><p class="ql-block"><b>水畔/林间(副词词组表地点)</b></p><p class="ql-block"><b>渔父/樵夫(偏正名词词组)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">这样可以宽过了,但仍然不是最理想的状态。你能不能继续修改?</p> <p class="ql-block"><b>以下诗句中第二字都是名词,有人认为是平头,有人认为不是,因为上下联前两字(词组)结构不同。我们审稿时可以过,</b><b style="font-size:18px;">但不是最好选择,创作时尽量避开</b><span style="font-size:18px;">。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>可以通过的依据</b></p><p class="ql-block">【送瘟神】</p><p class="ql-block">绿水青山枉自多,华佗无奈小虫何。</p><p class="ql-block"><b>千村</b>薜荔人遗矢,<b>万户</b>萧疏鬼唱歌。</p><p class="ql-block"><b>坐地</b>日行八万里,<b>巡天</b>遥看一千河。</p><p class="ql-block">牛郎欲问瘟君事,一样悲欢逐逝波。</p><p class="ql-block">毛诗范例,中二联的第二字都是名词,但是结构不同,可以过。以下均是如此。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>一、作业收集</b></p><p class="ql-block">寒风随棹寒侵骨,晓色凝霜晓问津。</p><p class="ql-block">破土芦芽初得意,抽薹油菜早知春。</p><p class="ql-block"><b>寒风/晓色(偏正)</b></p><p class="ql-block"><b>破土/抽薹(动宾)</b></p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block"><b>二、作业收集</b></p><p class="ql-block">柳眼初开春意动,梅腮已褪晓寒加。</p><p class="ql-block">山川渐觉添新绿,草木欣怜发旧芽。</p><p class="ql-block"><b>柳眼/梅腮(偏正)</b></p><p class="ql-block"><b>山川/草木(并列)</b></p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block"><b style="font-size:18px;">三、作业收集</b></p><p class="ql-block">群芳沉睡雄鸡唤,一树开花喜鹊飞。</p><p class="ql-block">黄蕊金丝香宿酿,红冠玉骨靓新衣。</p><p class="ql-block"><b>群芳/一树(数+名)</b></p><p class="ql-block"><b>黄蕊/红冠(形+名)</b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</span></p><p class="ql-block"><b>四、作业收集</b></p><p class="ql-block">喜鹊枝头歌婉转,腊梅陌上舞玲珑。</p><p class="ql-block">水中又见鸳鸯戏,天际何堪云雨笼。</p><p class="ql-block"><b>喜鹊/腊梅(偏正名词词组)</b></p><p class="ql-block"><b>水中/天际(副词词组状语)</b></p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block"><b>五、作业收集</b></p><p class="ql-block">由南向北添颜色,按部就班登赛台。</p><p class="ql-block">柳线泛青冰渐化,春梅吐蕾鹊先催。</p><p class="ql-block"><b>由南向北(介宾并列)</b></p><p class="ql-block"><b>柳线泛青(主谓宾)</b></p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block"><b>六、作业收集</b></p><p class="ql-block">旖旎麦麰生紫翠,葳蕤花柳罩莓苔。</p><p class="ql-block">绵绵膏泽依稀酿,暖暖阳和始发醅。</p><p class="ql-block"><b>旖旎/葳蕤(形容词,连绵词)</b></p><p class="ql-block"><b>绵绵/暖暖(形容词,叠词)</b></p><p class="ql-block"><b></b></p><p class="ql-block">再次提醒,以上案例只是宽过,不是最佳。在创作时要尽可能地避免。</p> <p class="ql-block"><b>二、同构(摞眼)的认定</b></p><p class="ql-block">四平头是七字句中前四字的问题,而“同构(摞眼)”就是后三字的问题。须看联中每句的后三字,下一联结构与上一联结构如果相同,就犯了同构(摞眼)大忌。</p><p class="ql-block"><b>错例1:作业收集</b></p><p class="ql-block">(春花绽放)<b>迎</b>/新岁(1+2)</p><p class="ql-block">(紫燕衔泥)<b>归</b>/旧斋(1+2)</p><p class="ql-block">(缕缕和风)<b>催</b>/幼草(1+2)</p><p class="ql-block">(绵绵细雨)<b>润</b>/苍苔(1+2)</p><p class="ql-block">两联后三字结构完全相同,都是1+2,这是“同构”。而第五字“迎归催润”都是动词(诗眼),又都在第五字位置,这就是“摞眼”。</p><p class="ql-block"><b>修改后:</b></p><p class="ql-block">(春花绽放)新年/<b>至</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(紫燕衔泥)旧宅/<b>回</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(缕缕和风)<b>催</b>/幼草(1+2)</p><p class="ql-block">(绵绵细雨)<b>润</b>/苍苔(1+2)</p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block"><b>错例2、作业收集</b></p><p class="ql-block">如果摞眼的位置在句末,又叫”重位”。此例中,最后一字(包括动词和形容词)都做谓语,在同一位置上,就是重位(摞眼)。</p><p class="ql-block">(柳岸黄莺)枝上/<b>唱</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(池塘红鲤)水中/<b>游</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(雨来云麓)山峰/<b>翠</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(雾漫金沙)江水/<b>流</b>(2+1)</p><p class="ql-block"><b>修改后</b></p><p class="ql-block">(柳岸黄莺)<b>齐</b>/咏唱(1+2)</p><p class="ql-block">(池塘红鲤)<b>尽</b>/嬉游(1+2)</p><p class="ql-block">(雨来云麓)山峰/<b>翠</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(雾漫金沙)江水/<b>流</b>(2+1)</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</span></p><p class="ql-block">正确范例说明:</p><p class="ql-block"><b>正例1、古诗</b></p><p class="ql-block">(却看妻子)愁何/<b>在</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(漫卷诗书)喜欲/<b>狂</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(白头放歌)<b>须</b>/纵酒(1+2)</p><p class="ql-block">(青春做伴)<b>好</b>/还乡(1/2)</p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block"><b>正例2、作业收集</b></p><p class="ql-block">(柳丝弄色)青檐/<b>影</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(梅蕊含姿)小苑/<b>芳</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(未近坛前)<b>寻</b>/旧梦(1+2)</p><p class="ql-block">(先沿篱畔)<b>踏</b>/残霜(1+2)</p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block">除1+2和2+1,还有第三种形式:1+1+1。</p><p class="ql-block"><b>正例3、作业收集</b></p><p class="ql-block">虫封洞穴瑟而饥,稼覆绒棉甜又洁。</p><p class="ql-block">愧耻重重正待清,烽烟莽莽犹需灭。</p><p class="ql-block"><b>瑟/而/饥,甜/又/洁(1+1+1)</b></p><p class="ql-block"><b>正待/清,尤需/灭(2+1)</b></p><p class="ql-block">创作中,将两联的后三字的结构错开,选用上述三种形式中的两种。</p> <p class="ql-block"><b>特殊情况的处理</b></p><p class="ql-block">雷惊百蛰<b>醒</b>酣梦,春约群芳<b>备</b>盛筵。</p><p class="ql-block">村叟自能<b>平</b>秩准,时禽何必<b>劝</b>耕虔。</p><p class="ql-block"><b>点评</b></p><p class="ql-block">二三联诗眼有四个动词“<b>醒备平劝</b>“,都在句中第五字,是摞眼。但考虑到后三字的句型不同,二联是(1+2),三联是(1+1+1),可以放宽接受。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</span></p><p class="ql-block"><b style="font-size:18px;">问题句</b></p><p class="ql-block">斑竹一枝/千滴<b>泪</b>,红霞万朵/百重<b>衣</b></p><p class="ql-block">洞庭波涌/连天<b>雪</b>,长岛人歌/动地<b>诗</b></p><p class="ql-block"><b>点评</b></p><p class="ql-block">中间二联每句话的最后一字都是诗眼(名词),这是摞眼。但后三字结构不同,可以宽过。而且,前四也是四平头。不是理想的句子。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">——🍃🍃🍃🍃🍃——</span></p><p class="ql-block"><b>一个有趣的案例</b></p><p class="ql-block">简单看,每句的动词(诗眼)都在第5位,肯定是“摞眼”。而两联的后三字都是2+1结构,应该是“同构”吧?</p><p class="ql-block">(款款真情)莲女/<b>唱</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(悠悠越调)牧童/<b>听</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(蚕娘精细)蚕房/<b>理</b>(2+1)</p><p class="ql-block">(田父辛勤)田垄/<b>耕</b>(2+1).</p><p class="ql-block">可它不见得会被判定为“同构”。换个角度,从语法功能看,第一联,樵子唱/牧童听,是“主语+谓语”,第二联,蚕房理/田垄耕,却是“动词+宾语”的倒装。两联结构不相同,可不判为“同构”。但是因为摞眼,还是要修改。</p><p class="ql-block">大家看看,怎么修改才好呢?</p><p class="ql-block"> ——🍃🍃🍃🍃🍃——</p><p class="ql-block"><b>请帮这位诗友改一改后三字。</b></p><p class="ql-block">七律•惊蛰</p><p class="ql-block">(九九初过)寒霭/<b>殆</b>,</p><p class="ql-block">(雷惊细雨)仲春/<b>来</b>。</p><p class="ql-block">(燕归柳陌)莺声/<b>啭</b>,</p><p class="ql-block">(杏绽桃蹊)卉影/<b>开</b>。</p><p class="ql-block">(祭虎香梨)佳味/<b>赏</b>,</p><p class="ql-block">(驱虫劲鼓)俗情/<b>裁</b>。</p><p class="ql-block">(风和日煦)心神/<b>畅</b>,</p><p class="ql-block">(布谷催耕)垄亩/<b>培</b>。</p><p class="ql-block"><b>修改</b></p><p class="ql-block">谢谢大海老师赐墨修改。读一读,看是不是更有抑扬顿挫,更有乐感和韵味。</p><p class="ql-block">(九九初过)寒霭/殆,</p><p class="ql-block">(雷惊细雨)逐/春来。</p><p class="ql-block">(燕归柳陌)莺声/<b>啭</b>,(2+1)</p><p class="ql-block">(杏绽桃蹊)卉影/<b>开</b>。(2+1)</p><p class="ql-block">(祭虎香梨)<b>人</b>/竞赏,(1+2)</p><p class="ql-block">(驱虫劲鼓)<b>日</b>/相催。(1+2)</p><p class="ql-block">(风和日煦)心神/畅,</p><p class="ql-block">(布谷催耕)又/几回。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>小结:“平头先查一二字,同构先查五六字。”</b></p>