<p class="ql-block ql-indent-1"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">我很喜欢老子《老子》,但对其中很多段落、句子的意涵却一知半解、模模糊糊。最近读了谢彦君先生刚刚写的《老子引归》(商务印书馆,2024年9月出版)一书,对常被误读误解的内容进行了详细深入的论述和解读,读了之后,有豁然开朗、如沐春风之感,以前的误解、疑惑和朦胧顿时烟消云散。我边读边以自由诗的形式写了些读书笔记,包括诗解、感悟和误读三个部分,笔记内容皆源自《老子引归》一书中的题解、译文和注释。方便起见,文后附上《老子》原文及《老子引归》相应章节的译文。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">以自由诗解读《老子》很具挑战性,既要达意、流畅,又要上口、自然。现将读书笔记晒出来与美友共勉。文中必有很多不当之处,请赐教指正。</span></p> 《老子》六十三章诗解 <p class="ql-block">圣人为无为,不刻意其为</p><p class="ql-block">为不得已,以无为为居</p><p class="ql-block">故无所不为</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">事无事,不刻意找事</p><p class="ql-block">以不言为教,故无所不事</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">味无味,不刻意品味</p><p class="ql-block">以恬淡为味,故无所不味</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">大小多少,以德报怨</p><p class="ql-block">视大若小,视少若多</p><p class="ql-block">对于怨怒,回报以因顺自然之德</p><p class="ql-block">齐同大小多少,和合是非恩怨</p><p class="ql-block">是谓玄德</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">天下难事,必作于易</p><p class="ql-block">白圭之行堤也塞其穴</p><p class="ql-block">丈人之慎火也涂其隙</p><p class="ql-block">凡难事非遽难也,盖起于易</p><p class="ql-block">而积渐以为难</p><p class="ql-block">固图难者必于其易</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">天下大事,必作于细</p><p class="ql-block">大事非遽大也</p><p class="ql-block">盖起于细</p><p class="ql-block">而积渐以至于大</p><p class="ql-block">故为大者必于其细</p><p class="ql-block">所以圣人始终不刻意为大</p><p class="ql-block">故能成其大</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">轻诺必寡信,多易必多难</p><p class="ql-block">是以圣人把“为易”“为细”看得很难</p><p class="ql-block">故终无大灾大难</p> 《老子》六十三章感悟 <p class="ql-block" style="text-align:center;">有为于无为,有事于无事,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">为不得已为不恃</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;">图难于其易,为大于其细</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">图难为大不刻意</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;">齐大小多少,合是非恩怨</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">挫锐解纷无偏见</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;">轻诺必寡信,多易必多难</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">视易为难无祸患</p> 《老子》六十三章误读 <p class="ql-block">误一:</p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">对“以德报怨”的误解</span>。老子此处“以德报怨”中的“德”,不具有“美德”“恩德”的意思,而是“上德不德”的“德”,即“针对‘怨‘所采取的回应的‘德行‘,并不是某种刻意的人为,而是合于天道的自然反应,只有合于“道”的“德”才是“上德”,而这种“德”自然已经脱离了美善的伦理束缚,这与世俗的理解完全不同。</p><p class="ql-block">误二:</p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">对“圣人犹难之”的误解</span>。正确含义是:圣人也把图易、为细看得很难,“故终无难也”。</p> 《老子引归》译文 <p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">【原文】</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);"> 为无为,事无事,味无味。大小多少,报怨以德。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);"> 图难于其易,为大于其细;天下难事,必作于易;天下大事,必作于细。是以圣人终不为大,故能成其大。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);"> 夫轻诺必寡信,多易必多难。是以圣人犹难之,故终无难矣。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">【译文】</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);"> 有为于无为,有事于无事,有味于无味。以大为小,以多为少,以德报怨。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);"> 对于大灾大难,要从容易做到的小处去防范;对于大事大功,要从不易察觉的细处去着手。天下的难事,一定都是从简易之处生发;天下的大事都是从细微之处发作。所以,圣人始终不刻意去做所谓大事,因此才能终归成全其大功。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);"> 不过,轻出诺言就会缺少信用,多求简易反会增加困难。所以,就连圣人也还是会把图易、为细看得很难,这样,最终才不会有大灾大难。</span></p>