情系灞桥柳,且驻灞桥头

书香

<p class="ql-block">本文作者拍摄于2025年正月初八下午</p> <p class="ql-block">作者拍摄于2025年正月初八下午</p><p class="ql-block">附:作者即兴新韵三首</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">灞桥遗址有思</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">书 香</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">去岁经冬坝上寒,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">灞桥寻柳未成烟。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">熙熙攘攘往来客,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">肯有心留这片天?</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">又</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">浐灞寻根白鹿原,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">一泓水静抱苍天。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">大唐倾倒几多客?</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">老柳新丝年复年。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">又 五言</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">灞柳赏风雪,天寒尚未生。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">情牵桥上客,梦绕关外城。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">肠断别唐宋,魂销续晚清。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">兹原寻白鹿,伴我走一程。</p> <p class="ql-block">  春节小长假过后,也便错开了人们的出行高峰,乘石家庄到西安的高铁,我开启了数天的西安之旅。</p><p class="ql-block"> 蜚声中外的名胜古迹钟鼓楼、大雁塔、明城墙、秦兵马俑和华清宫自是必到之处,位列中国碑林之首的西安碑林也是此行目的地,近年全网最爆火,必到的打卡地大唐不夜城等,这些都不必细说。今天,我想聊聊本次专程去的一个渐被人遗忘的地方--灞桥。这名字从众多唐诗宋词里走来,一同见证着当年古人惜别停留之地,“灞桥”不也是当年文人雅士的网红打卡地吗?今天不该被冷落,更不该被遗忘!</p><p class="ql-block"> 历史上的“灞桥”,<span style="font-size:18px;">位于长安(今西安)东郊灞水上</span>,是中国历史上最古老的一座桥,也是久负盛名的古代十大名桥之一。在古代,灞桥是东出西安的一条必经通道。有水有桥,柳树自然也不能少。据《西安府志》载:“灞桥两岸,筑堤五里,栽柳万株,游人肩摩毂击,为长安之壮观。”</p><p class="ql-block"> 踏青季节,春风拂面,柳絮漫天飞扬,烟雾蒙蒙,成为长安灞桥一景。唐时在灞桥设有驿站,当时叫做“滋水驿”,也被称作“灞亭”。古时人们多在此处迎宾送客,依依话别。灞河、灞桥、灞柳、灞亭,古往今来,竟让无数人为之“倾倒”,离愁别绪,诗情才气,在这里都被表现得淋漓尽致。</p><p class="ql-block"> 桥之两侧植很多柳树,因“柳”为“留”之谐音。既表达留恋不舍的情感,亦有祝福人去他乡,宛如柳之随遇而生、成长壮大之意。故唐时长安友人送别至此,常折柳相赠,也便有了“灞桥折柳”的典故。唐代诗人中:李白的“年年柳色,灞陵伤别”;岑参的“初程莫早发,且宿灞桥头。”;刘禹锡的“征徒出灞涘,回首伤如何。”;李贺的“灞水楼船渡,营门细柳开。”;李商隐的“灞水桥边倚华表,平时二月有东巡。”;罗隐的“灞岸晴来送别频,相偎相倚不胜春。”;另有“灞岸晴来柳絮飞,秦云秦树久依依。”句;韦庄的“”秦苑落花零露湿,灞陵新酒拨醅浓。”及“万古行人离别地,不堪吟罢夕阳钟。”句;吴融的“近闻惊御火,犹及灞陵西。”等等。</p><p class="ql-block"> 从以上众多唐人的词句,我们便勾勒出当时灞桥之上一幅迎来送往的繁忙景象,在此后的诗词歌赋中,亦不乏此地的名句:如:北宋词人柳永的《少年游·参差烟树灞陵桥》中有:“参差烟树灞陵桥,风物尽前朝。衰杨古柳,几经攀折,憔悴楚宫腰。”句;南宋词人陆游《秋波媚》中有:“灞桥烟柳,曲江池馆,应待人来”句;南宋词人苏庠《鹧鸪天·枫落河梁野水秋》中有“灞桥杨柳年年恨,鸳浦芙蓉叶叶愁。”句等。</p><p class="ql-block"> 正因如此,灞桥与灞柳成为相思与离愁的代名词,也成为中国诗歌艺术宝库中十分珍贵的宝藏。在上世纪九十年代末,一曲《灞桥柳》曾风靡大江南北,打动了无数听众的心。我便是其中之一。也正因为如此,我也便有了灞桥此行。</p><p class="ql-block"> 还记得《灞桥柳》的歌词吗?婉转动听的旋律始终是那样清晰。</p><p class="ql-block">灞桥柳,<span style="font-size:18px;">灞桥柳</span></p><p class="ql-block">拂不去烟尘系不住愁</p><p class="ql-block">我人在阳春 ,心在那深秋</p><p class="ql-block">你可知无奈的风霜</p><p class="ql-block">它怎样在我脸上留</p><p class="ql-block">它怎样在我脸上留</p><p class="ql-block">灞桥柳,灞桥柳</p><p class="ql-block">遮得住泪眼 ,牵不住手</p><p class="ql-block">我人在梦中 ,心在那别后</p><p class="ql-block">你可知古老的秦腔</p><p class="ql-block">它并非只是一杯酒</p><p class="ql-block">它并非只是一杯酒</p><p class="ql-block">啊</p><p class="ql-block">我人在梦中 ,心在那别后</p><p class="ql-block">你可知古老的秦腔</p><p class="ql-block">它并非只是一杯酒</p><p class="ql-block">啊,灞桥柳</p> <p class="ql-block"><a href="https://mr.baidu.com/r/1xJwkucn22Q?f=cp&rs=3911579320&ruk=ntmYLyP8Y9h699TfLOW6hg&u=6a33ada3fb8139a7&sid_for_share=129973_1" target="_blank">灞桥柳乐曲欣赏</a></p><p class="ql-block"> 点开上面链接请欣赏竹笛版纯音乐《灞桥柳》。</p><p class="ql-block"> 听,这如泣如诉的笛声可曾飘进过你的心田?</p> <p class="ql-block">觅踪盛唐诗人笔下的灞桥</p><p class="ql-block">此图为本文作者拍摄于2025年正月初八下午</p> <p class="ql-block">作者拍摄于2025年正月初八下午</p> <p class="ql-block">长安古八景之一--灞柳风雪</p><p class="ql-block">灞柳风雪</p><p class="ql-block">清·朱集义</p><p class="ql-block">古桥石路半倾欹,</p><p class="ql-block">柳色青青近扫眉。</p><p class="ql-block">浅水平沙深客恨,</p><p class="ql-block">轻盈飞絮欲题诗。</p> <p class="ql-block">青玉案·题灞桥风雪图</p><p class="ql-block">清·陈步墀</p><p class="ql-block">年年风雪长安道。正开遍、梅花早。人有蹇驴连破帽。</p><p class="ql-block">一冬游兴,满胸吟草。得得寻春好。</p><p class="ql-block">鸡声茅店天垂晓。滑滑霜桥长未了。对影添来山月峭。</p><p class="ql-block">寒林香动,小村流绕。都是新诗料。</p> <p class="ql-block">作者拍摄于2025年正月初八下午</p> <p class="ql-block">作者拍摄于2025年正月初八下午</p> <p class="ql-block">  史载被誉为“诗家天子”“七绝圣手”的盛唐边塞诗人王昌龄为京兆长安灞桥人(一说山西太原人)。其《灞上闲居》:“鸿都有归客,偃卧滋阳村……”一诗就是写的这里。经查阅,灞上乃是有名的白鹿原一地,位于西安东郊,在今长安区、灞桥区和蓝田县之间。诗人写的滋阳村无考。但这里有一名曰“芷阳”的地方。而“滋”指的是滋水河,亦称“灞河”,“阳”指的是滋水之北,故王昌龄所描述的居所只能在灞河以北,而此地正好有个芷阳村。此诗的大意就是:在灞上悠闲居住的日子里,有一位神仙一般的人远游归来。他要去哪里?就宿在灞河以北的滋阳村,那里有临潼华清宫,此人在骊山游玩一圈,因距家尚远,晚上赶不回去,就在滋阳村借住了一宿……</p><p class="ql-block"> 《全唐诗》共收录王昌龄的诗作181首。其中描绘浐灞两岸、白鹿原景物,或以此地域特征的约十余首,涉及古都长安兴庆宫、青龙寺、华清宫,以及长安周围等地的诗作约二十多首。这些对于一位辗转大江南北,领略过大漠孤烟、边塞风光的诗家来说,这在其诗作中已占居相当的份额了,也足以见证了其对家乡的深厚感情。</p><p class="ql-block"> 王昌龄还在多首诗中写到灞桥,其《独游》中写道“林卧情每闲,独游景常晏。时从灞陵下,垂钓往南涧……”诗中所说的南涧,就是荆峪沟,在灞陵的南边,只有荆峪湖里有鱼能垂钓。在《别李浦之京 》诗中写道:“故园今在灞陵西,江畔逢君醉不迷。……”又如题为《灞池二首》的诗等。唐时长安周围的湖泊都被称作池,如昆明池、曲江池。灞河流域自东出辋川直到入渭口,能被称为池的只有荆峪沟里的这些堰塞湖,荆峪湖水系属于浐河支流,而浐河又是灞河的最大一级支流,其发源于秦岭北麓的蓝田县西南秦岭北坡汤峪乡。现如今的浐灞地区已建有著名的休闲旅游胜地--西安浐灞国家湿地公园。</p> <p class="ql-block">部分画作图片资料来自网络,侵删。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">附:灀桥古诗词同赏</p><p class="ql-block">灞陵行送别</p><p class="ql-block">唐·李白</p><p class="ql-block">送君灞陵亭,灞水流浩浩。</p><p class="ql-block">上有无花之古树,下有伤心之春草。</p><p class="ql-block">我向秦人问路岐,云是王粲南登之古道。</p><p class="ql-block">古道连绵走西京,紫阙落日浮云生。</p><p class="ql-block">正当今夕断肠处,鹂歌(一曰“黄鹂”)愁绝不忍听。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">忆秦娥·箫声咽 </p><p class="ql-block">唐·李白</p><p class="ql-block">箫声咽,秦娥梦断秦楼月。秦楼月,年年柳色,灞陵伤别。</p><p class="ql-block">乐游原上清秋节,咸阳古道音尘绝。音尘绝,西风残照,汉家陵阙。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">‌怀灞上游</p><p class="ql-block">唐·杜甫</p><p class="ql-block">怅望东陵道,平生灞上游。</p><p class="ql-block">春浓停野骑,夜宿敞云楼。</p><p class="ql-block">离别人谁在,经过老自休。</p><p class="ql-block">眼前今古意,江汉一归舟。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">长乐亭留别</p><p class="ql-block">唐·白居易</p><p class="ql-block">灞浐风烟函谷路,曾经几度别长安。</p><p class="ql-block">昔时蹙促为迁客,今日从容自去官。</p><p class="ql-block">优诏幸分四皓秩,祖筵惭继二疏欢。</p><p class="ql-block">尘缨世网重重缚,回顾方知出得难。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">请告东归发灞桥却寄诸僚友</p><p class="ql-block">唐·刘禹锡</p><p class="ql-block">征徒出灞涘,</p><p class="ql-block">回首伤如何。</p><p class="ql-block">故人云雨散,</p><p class="ql-block">满目山川多。</p><p class="ql-block">行车无停轨,</p><p class="ql-block">流景同迅波。</p><p class="ql-block">前欢渐成昔,</p><p class="ql-block">感叹益劳歌。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">灞岸</span></p><p class="ql-block">唐·李商隐</p><p class="ql-block">山东今岁点行频,几处冤魂哭虏尘。</p><p class="ql-block">灞水桥边倚华表,平时二月有东巡。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">柳长句</p><p class="ql-block">唐·杜牧</p><p class="ql-block">日落水流西复东,春光不尽柳何穷。</p><p class="ql-block">巫娥庙里低含雨,宋玉宅前斜带风。</p><p class="ql-block">莫将榆荚共争翠,深感杏花相映红。</p><p class="ql-block">灞上汉南千万树,几人游宦别离中。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">题情尽桥</p><p class="ql-block">唐·雍陶</p><p class="ql-block">从来只有情难尽,何事名为情尽桥。</p><p class="ql-block">自此改名为折柳,任他离恨一条条。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">小桃 </p><p class="ql-block">唐·郑谷 </p><p class="ql-block">和烟和雨遮敷水,映竹映村连灞桥。</p><p class="ql-block">撩乱春风耐寒令,到头赢得杏花娇。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">柳</p><p class="ql-block">晚唐·罗隐</p><p class="ql-block">灞岸晴来送别频,相偎相倚不胜春。</p><p class="ql-block">自家飞絮犹无定,争解垂丝绊路人</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">灞陵道中作</p><p class="ql-block">晚唐·韦庄</p><p class="ql-block">春桥南望水溶溶,一桁晴山倒碧峰。</p><p class="ql-block">秦苑落花零露湿,灞陵新酒拨醅浓。</p><p class="ql-block">青龙夭矫盘双阙,丹凤褵褷隔九重。</p><p class="ql-block">万古行人离别地,不堪吟罢夕阳钟。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">别李浦之京 </p><p class="ql-block">唐·王昌龄</p><p class="ql-block">故园今在灞陵西,江畔逢君醉不迷。</p><p class="ql-block">小弟邻庄尚渔猎,一封书寄数行啼。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">灞上闲居</p><p class="ql-block">唐·王昌龄</p><p class="ql-block">鸿都有归客,偃卧滋阳村。</p><p class="ql-block">轩冕无枉顾,清川照我门。</p><p class="ql-block">空林网夕阳,寒鸟赴荒园。</p><p class="ql-block">廓落时得意,怀哉莫与言。</p><p class="ql-block">庭前有孤鹤,欲啄常翩翻。</p><p class="ql-block">为我衔素书,吊彼颜与原。</p><p class="ql-block">二君既不朽,所以慰其魂。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">独游</p><p class="ql-block">唐·王昌龄</p><p class="ql-block">林卧情每闲,独游景常晏。</p><p class="ql-block">时从灞陵下,垂钓往南涧。</p><p class="ql-block">手携双鲤鱼,目送千里雁。</p><p class="ql-block">悟彼飞有适,知此罹忧患。</p><p class="ql-block">放之清冷泉,因得省疏慢。</p><p class="ql-block">永怀青岑客,回首白云间。</p><p class="ql-block">神超物无违,岂系名与宦。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">诏追赴都二月至灞亭上</p><p class="ql-block">唐·柳宗元</p><p class="ql-block">十一年前南渡客,四千里外北归人。</p><p class="ql-block">诏书许逐阳和至,驿路开花处处新。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">赋得长亭柳</p><p class="ql-block">唐·戴叔伦</p><p class="ql-block">濯濯长亭柳,阴连灞水流。</p><p class="ql-block">雨搓金缕细,烟褭翠丝柔。</p><p class="ql-block">送客添新恨,听莺忆旧游。</p><p class="ql-block">赠行多折取,那得到深秋。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">渚宫立春书怀</p><p class="ql-block">唐·吴融</p><p class="ql-block">春候侵残腊,江芜绿已齐。</p><p class="ql-block">风高莺啭涩,雨密雁飞低。</p><p class="ql-block">向日心须在,归朝路欲迷。</p><p class="ql-block">近闻惊御火,犹及灞陵西。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">少年游·参差烟树灞陵桥</p><p class="ql-block">北宋·柳永</p><p class="ql-block">参差烟树灞陵桥,风物尽前朝。衰杨古柳,几经攀折,憔悴楚宫腰。</p><p class="ql-block">夕阳闲淡秋光老,离思满蘅皋。一曲阳关,断肠声尽,独自凭兰桡。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">秋波媚·七月十六日晚登高兴亭望长安南山</p><p class="ql-block">南宋·陆游</p><p class="ql-block">秋到边城角声哀,烽火照高台。悲歌击筑,凭高酹酒,此兴悠哉。</p><p class="ql-block">多情谁似南山月,特地暮云开。灞桥烟柳,曲江池馆,应待人来。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鹧鸪天·枫落河梁野水秋</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">南宋·苏庠</span></p><p class="ql-block">枫落河梁野水秋。淡烟衰草接郊丘。醉眠小坞黄茅店,梦倚高城赤叶楼。</p><p class="ql-block">天杳杳,路悠悠。钿筝歌扇等闲休。灞桥杨柳年年恨,鸳浦芙蓉叶叶愁。</p><p class="ql-block">孟襄阳灞桥风雪 </p><p class="ql-block">南宋 · 韩淲</p><p class="ql-block">玉堂伴直我何如,想见归来不作诗。</p><p class="ql-block">今日秦川灞桥语,蹇驴吹帽也相宜。</p> <p class="ql-block"><a href="https://www.meipian.cn/5agphhe7" target="_blank">春节到曲阜-孔庙祭祀访碑记(上)</a></p>