岁暮酬神、醒狮开光

胡晓阳

<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">元月,在海口骑楼老街自由行4天,最大的惊喜是我们亲历了海南省</span><b style="font-size:22px; color:rgb(25, 25, 25);">国潮龙狮体育会</b><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">的</span><b style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">酬神仪式</b><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">与</span><b style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">新狮开光仪式</b><span style="color:rgb(25, 25, 25);">。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(255, 138, 0);">天赐给我一个近距离接触民俗活动的机会。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(255, 138, 0);">不是商演,没有观众,居民自己组织的,拜祀庇护一方的神灵,与祖先交流。围观者很少,只有附近居民与路人,一切都是那么的真实与自然。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">海南省国溯龙狮体育会成立三周年,年度总结酬神仪式:1 拜神/2 新狮开光/3 烧宝/4 呜炮。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">醒狮开光仪式一般在关帝神像或祠堂前进行。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">居仁坊(马房村)关帝庙</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">庙里供奉着关羽与三十多位各路神明。这是这个居住区(旧宗族村落)集体的信仰。遇见一位热心的原住民,解开了(我)许多疑惑,说:海口大多数旧村落(早已改造加入城市群)都供奉关羽,不要看庙的大小,要看庙里供奉的神明有多少。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">关帝庙里供品都很新鲜,村民会自觉的"以旧换新",无论老叟还是少年。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">香火延绵不断,村民路过会主动续上香火。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">仪式前的准备工作</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">新狮初舞,按照传统,要进行"开光点睛"仪式,经过“点睛”的狮子才能变成有灵性的瑞兽。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">四只未开光地小狮子乖乖的趴在地上</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">焚香</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">国潮龙狮体育会</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">在居仁坊(马房村)关帝庙小巷道口,类似耳房。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">舞狮的最高组织机构为国际龙狮运动联合会,1995年成立,总部位于中国北京;中国的舞狮官方组织为中国龙狮运动协会,1995年成立,总部位于中国北京。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">国潮龙狮体育会(室内)</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">📺 小视频《忙忙碌碌 准备开场》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);"></b><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">舞狮,古时称“太平乐”,是中华人民共和国正式开展的体育项目,也是中国优秀的民间艺术。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">舞狮活动也广泛流传于海外华人社区,这成为了扬民族之威、立中国之魂的重要仪式,以及海外同胞认祖归宗的文化桥梁,其文化价值和影响十分深远。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">跪拜之礼</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">公元87年,贵霜帝国向东汉进贡了一头金毛雄狮子,至此狮子首次传入中国。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">北魏(386~534年)魏武帝令胡人献舞娱乐。狮子舞便在北方流传开来,以后便有了"北狮"之称。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">五代十国之后,随着中原移民的南迁,舞狮文化传入岭南地区,即是"南狮"。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">醒狮属于中国狮舞中的南狮,广东南海是南狮最早最正宗的发源地。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">📺 小视频《焚香 跪拜 酬神》</b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">视频纪实:焚香一拜关帝庙诸神一拜谢祖师一燃放爆竹一跪拜大礼,先西后东,东面是关帝庙。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">写咒书</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">洒圣水</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">小队员们穿戴上未开光的小狮子</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">主持人给小狮子熏香</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">掐指念咒:</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">开光咒有许多种,比如"一点天地星,二点日月明,三点驱邪扶正,四点狮子开口保太平。一点加一点,一点鬼神惊,脚踏惊七星,左青龙,右白虎,前朱雀,后玄武。急急如律令,先拜天地,后拜神灵…… "</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">主持人手执毛笔,蘸上朱砂,为狮子点睛。首先在狮子左眼上点上一笔,然后在右眼上点一笔,表示日月光明;在狮子两耳朵上点上一笔,表示耳听八方;在狮口上点上一笔,表示有吃有喝,大吉大利;在狮子额镜上点上一笔,表示鸿运当头,赋予狮子智慧和力量;最后一笔由狮头画到狮尾,表示灵气全身贯通。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">点眼睛</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">点狮口</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">点耳朵</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">在狮角上绑上大红布条(或红绣球),称为"簪花挂红"。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(255, 138, 0);">南北狮不同之处:南狮有角,北狮无角。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">开过光的醒狮进庙拜神灵</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">小醒狮谢神灵</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">四只小醒狮"幕间休息"</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">📺 小视频《新狮开光仪式》</b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">写咒文/洒水/小狮子披挂出场/跪等/熏香/掐指念咒/开眼、鼻、耳、口、角、尾…… /给狮角扎红布/小狮子进庙拜神/小狮子场地酬神。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">大狮子准备上场</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">(大狮子)咦?这是什么东西呀?(酒坛)</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">大狮子喝醉啦</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">大狮子口吐百财(白菜)</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">烧宝</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">黄表由黄色纸张制成,上面印有特定的符咒或吉祥语句。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">📺 《新老醒狮起舞 栩栩如生》</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">南狮运动:通过狮头、狮尾双人配合,在动态和静态造型变化中,将力度、幅度、速度、耐力等糅于技巧中,完成各种高难度动作,或动或静,表现狮子的勇猛剽悍、顽皮活泼等习性。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">居仁坊(文明西路)旁边的老宅</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">居仁坊‌,俗称马房村,其由来可以追溯到明洪武年间。当时为了防倭寇登陆,在西门街南面设立了驻军屯马场所,因此得名"马房"。随着时间推移,商贸运输频繁,吸引了大量外地商客和居民,形成了居住区。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">居仁坊内有一重要的信仰中心——关帝庙,该庙宇不仅是祭祀关圣帝君的重要场所,还曾是城内贸易和民众活动的中心‌。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">居仁坊(马房村)关帝庙</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">📺 小视频《"误入"马房村关帝庙》</b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);">17号上午在海口中山纪念堂旁边一老宅→右拐走进居仁坊。原是走近路去海口关帝庙的,却发现居仁坊里的马房村关帝庙,并且看到红色告示,于是就有了19日下午的精彩相遇。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(255, 138, 0);">《醒狮缘记》</b><span style="font-size:20px; color:rgb(255, 138, 0);">(作者:胡晓阳)</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;"> 辰岁末,以为游。探中山堂,见一老宅,穿牌坊,缘窄巷,忽逢一庙,关公端得,众神相傍。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(25, 25, 25);"> 门前甚阔,操场平旷,衙府清静,叟童怡然。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;"> 南有一耳房,国潮龙狮会,门闭,有红榜,字如游蛇,豁然开朗。腊月廿,申时,此地酬神,新狮开光。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;"> 闻之大惊,得之我幸,开眼之亮堂,开耳之灵光,开鼻之异香,开口吃四方。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;"> 既出,不复其路,谓夫如此,后日自得其妙,不足为人道也。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;"> 古有桃花源记,余有醒狮缘记。恐后人无知,故留笔叙之。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;"> 胡晓阳 2025.1.19(拍摄)海南</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;"> (完稿于2月8日)</span></p>