<p class="ql-block">图/文 郭治山</p> <p class="ql-block">1.鹧鸪天·黄糕</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">黍面蒸来灿灿黄,解馋至味是家常。</p><p class="ql-block">任凭酒宴谈鲜美,自有山村飘异香。</p><p class="ql-block">裹鸡蛋,蘸羊汤,未曾咀嚼已萦肠。</p><p class="ql-block">经年偏爱何能解,既定缘由在故乡。</p> <p class="ql-block">2.七绝·莜面绳绳</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">两三兄弟并飞梭,盘线蜿蜒巧手搓。</p><p class="ql-block">未出蒸笼香远溢,冷调热炒更当歌。</p> <p class="ql-block">3.七绝·莜面窝窝</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">同经手掌结同俦,推卷功夫绕指柔。</p><p class="ql-block">共筑蜂房和睦处,浇汤蘸料久香留。</p><p class="ql-block">注:莜面窝窝也叫莜面栲栳栳,刚出笼通常是蘸料吃的,根据个人喜好高配可以是一碗羊肉汤,低配一般是一碗炝辣椒盐水汤,晾凉热炒凉拌也别具风味。</p> <p class="ql-block">4.七绝·莜面顿顿</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">不是珍馐食客崇,豪门黎庶古今同。</p><p class="ql-block">行囊一卷行天下,源远归根晋冀蒙。</p> <p class="ql-block">5.七绝·山药鱼鱼</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">几经挤压又揉搓,堪比游鱼未入河。</p><p class="ql-block">出屉晶莹加佐料,舌尖美味效东坡。</p> <p class="ql-block">6.七绝·抿八股儿(抿拨锅儿)</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">后刮前推漏网桥,晶莹滑溜瞬间漂。</p><p class="ql-block">兜头臊子有荤素,细说灵魂数辣椒。</p><p class="ql-block">注:网桥指架在汤锅上的抿床。“抿八股”的由来有两种说法:一是因工具抿床上多孔,抿拐抿面时多股齐下得名,“八”仅是个概数;另一说法是因该面食味美,连古代的“八品”官员都对其垂涎三尺,取“八官”谐音而得名。“抿八股”在食用时可根据个人口味加入荤素调味。</p> <p class="ql-block">7.七绝·炒块垒两首</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 一</p><p class="ql-block">莜面掺和土豆泥,揉搓蒸炒任东西。</p><p class="ql-block">清纯质朴原生态,一把葱花将味提。</p><p class="ql-block"> 二</p><p class="ql-block">粗粮细作庶黎崇,松软须经几道工。</p><p class="ql-block">棱角打磨皆历练,轮番曲折与君同。</p> <p class="ql-block">8.七绝·炒不烂子</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">时蔬野菜任拼装,风味千般诱客尝。</p><p class="ql-block">纵是名厨难述尽,随心蒸炒自调方。</p><p class="ql-block">注:土豆通常是不烂子家族的“领军人物”,也随人们的喜好及追求营养搭配,胡萝卜、豆角等各种蔬菜,槐花、榆钱等树上的花叶,苜蓿、茵陈等地里“野味”都是蒸不烂子的最好食材或配料。搅拌的面粉用莜面或白面。蒸熟后荤素炒皆可,甜辣浓淡佐料自由调剂。因此就有了不同风味的炒不烂子。</p> <p class="ql-block">9.七绝·和子饭两首</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 一</p><p class="ql-block">食材至简水三瓢,小米诚将土豆邀。</p><p class="ql-block">莜面糊糊勾一碗,暖身养胃不添膘。</p><p class="ql-block"> 二</p><p class="ql-block">斋麻炝拌异香飘,几味时蔬配面条。</p><p class="ql-block">小米古来酬岁月,齑盐常忆惜今朝。</p><p class="ql-block">注:斋麻指斋麻花,也写作摘麻花,或称斋斋面。</p> <p class="ql-block">10.七绝·紫水晶蒸饺两首</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 一 (中华通韵)</p><p class="ql-block">黑白配比用情揉,诚劝莫将姿色求。</p><p class="ql-block">慢拢轻捏堪养性,清蒸保健数一流。</p><p class="ql-block">注:黑指熟黑土豆泥,白是白土豆淀粉。黑土豆富含抗癌物质花青素,并具有防治心脑血管疾病、养颜美容和提高人体免疫力等保健功能。</p><p class="ql-block"> 二</p><p class="ql-block">千锤细捣紫泥巴,雪粉揉和待折花。</p><p class="ql-block">腹裹浓香衣剔透,出笼形色任君夸。</p> <p class="ql-block">11.七绝·打拿糕</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">搅洒施呈两手忙,荞莜玉米亦高梁。</p><p class="ql-block">纵然笨饭蘸盐水,但忆寒窑此味长。</p><p class="ql-block">注:搅拿糕是快速饭,常言是光棍懒媳妇做得饭,过去亦或一日三餐实在想不出该做啥饭被逼为之,而今人们为改善膳食结构偶尔也做,倘若牙口不好,此饭吞咽柔滑,也当上选。食材用莜面、荞面、玉茭面、高梁面皆可。说是笨饭,其实技术含量挺高,水面的配比,生熟的把控,以及最后的细腻均匀度,新手做起来还真不轻松。</p> <p class="ql-block">12.七绝·摊黄儿</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">发面摊浆新出炉,莫言笑靥逊罗敷。</p><p class="ql-block">蜂窝叠起任君品,暄软醇香座上呼。</p><p class="ql-block">注:清明时节很多地方有吃摊黄儿的食俗,大多人家是用小米面、玉米面和白面配比搅成面糊发酵摊制而成。过去是用鏊子摊制,现在人们常用电饼铛,面糊摊制成薄饼表面呈蜂窝状就烙好了,然后对折成半月形,就露出其黄灿灿的色泽,摊黄儿也就因此而得名。</p> <p class="ql-block">13.七绝·发糕</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">金银面粉搅成糊,干果相偕愿景铺。</p><p class="ql-block">水火真修高气浴,涅槃新颜软如酥。</p><p class="ql-block">注:金银面粉指玉米面粉与小麦面粉。</p> <p class="ql-block">14.七绝·蒸点多</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">粉浆搅合玉初成,混沌蒸来半透明。</p><p class="ql-block">骤热渐凉凝傲骨,民间一味誉盈城。</p> <p class="ql-block">15.七绝·鸡蛋羹</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">蛋水交融慢火蒸,细柔滑嫩若脂凝。</p><p class="ql-block">勾图经纬葱花缀,秀色飧餐食欲增。</p><p class="ql-block">注:经纬指鸡蛋羹上的划痕是为了更好地与陈醋等调味品相融而提鲜。</p> <p class="ql-block">16.五绝·腊八粥(中华通韵)</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">稀稀八宝粥,更可润晨喉。</p><p class="ql-block">兄弟一声问,刹那湿眼眸。</p> <p class="ql-block">17.七绝·腊八粥两首(折腰体)</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 一</p><p class="ql-block">香稠慢品尽讴歌,大爱浓情煮一锅。</p><p class="ql-block">此中境界谁堪懂,唯有躬身去搅和。</p><p class="ql-block"> 二</p><p class="ql-block">五更八宝煮情稠,直把寒流变暖流。</p><p class="ql-block">浓情融进多番忆,慈父生前早细筹。</p> <p class="ql-block">18.七绝·苦菜两首</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 一</p><p class="ql-block">野味幽香唤出郊,垄沟坡坎觅佳肴。</p><p class="ql-block">入盘鲜美辛无计,吃苦知甜当解嘲。</p><p class="ql-block"> 二</p><p class="ql-block">自有精魂野陌藏,独怜此味个中尝。</p><p class="ql-block">一身青白皆成乳,苦后回甘更觉香。</p> <p class="ql-block">19.七绝·蒲公英</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">二月轻寒袭几波,欲知春信看阳坡。</p><p class="ql-block">黄花点点抢先报,野味清香焯一锅。</p> <p class="ql-block">20.七绝·地皮菜</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">地衣簇簇盼春雷,细雨滋萌脱旧胎。</p><p class="ql-block">滑软鲜肥呈极品,煲汤拌炒任君裁。</p> <p class="ql-block">21.五绝·泡菜</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">娇红侵碧玉,封久再开坛。</p><p class="ql-block">慢品人生味,甜咸与辣酸。</p><p class="ql-block">注:老坛泡菜恰如人至中年,褪尽苦涩,慢慢品味其丰富的生活内涵。</p> <p class="ql-block">22.七绝·干白菜两首</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 一</p><p class="ql-block">乍起西风叶落光,枝桠青菜沐冬阳。</p><p class="ql-block">幼年况味堪常忆,每续佳肴共一堂。</p><p class="ql-block"> 二</p><p class="ql-block">枝丫风景占秋光,便引思怀归故乡。</p><p class="ql-block">昔日深情无觅处,围炉煮菜亦曾香。</p> <p class="ql-block">23.七绝·毛血旺</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">麻辣红油煮一锅,肚条鸭血尽包罗。</p><p class="ql-block">汤浓味足堪经典,纵属江湖亦当歌。</p><p class="ql-block">注:江湖指江湖菜,未列入正宗菜。</p> <p class="ql-block">24.七绝·卤猪手(折腰体)</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">肉糯皮弹牵玉筋,养颜胶汁入三分。</p><p class="ql-block">偏爱回锅香辣味,粘连十指忘斯文。</p> <p class="ql-block">25.七绝·炸丸子(孤雁格)</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">选肉挑蔬称意掺,听凭拿捏任凭抟。</p><p class="ql-block">浮沉冰火柔心在,总把浓情装一盘。</p> <p class="ql-block">26.七绝·红烧肉两首</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 一</p><p class="ql-block">但凭文火煮时光,不腻不柴传远疆。</p><p class="ql-block">馥郁飘来僧破戒,千般历练又何妨。</p><p class="ql-block"> 二</p><p class="ql-block">肥瘦相宜皮半焦,几多工序几般烧。</p><p class="ql-block">色香绝味红酥透,为快朵颐亏负腰。</p> <p class="ql-block">27.七绝·炖肉</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">糖炒油煎配酒醪,浓香不在铲和刀。</p><p class="ql-block">人生五味亦如此,勾兑调匀慢慢熬。</p> <p class="ql-block">28.七绝·自做碗脱(两首)</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 一(孤雁格)</p><p class="ql-block">筋道由来靠搅匀,脱盘折卷得初心。</p><p class="ql-block">光柔何必添加剂,试比平遥和柳林。</p><p class="ql-block"> 二</p><p class="ql-block">几番水洗粉浆匀,爽滑晶莹求本真。</p><p class="ql-block">绿色三餐调一碗,炎炎盛夏每生津。</p><p class="ql-block">注:碗脱别名碗秃、碗凸、碗托、碗坨、碗团,它是用盘碟蒸好薄薄的一层,蒸熟晾凉后可以从碗中脱下,凉调热炒均可。声名远扬的有柳林的荞面碗脱、平遥的白面碗脱。此外莜面也可制作碗脱。</p> <p class="ql-block">29.七绝·韭菜盒子</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">制馅鲜明调绿黄,煎皮琥珀溢清香。</p><p class="ql-block">月盈月半几翻转,寻味人间慢品尝。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block">30.七绝·琥珀核桃</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">沟壑丛生开两扉,油煎水煮挂糖稀。</p><p class="ql-block">历经淬炼香酥脆,小吃张筵客不违。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block">31.七律·年夜饭</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">筹谋备菜十多天,坐镇厨房掌勺权。</p><p class="ql-block">凉拌怡情怀旧岁,红烧逸趣庆新年。</p><p class="ql-block">杯中陈酿入佳境,案上清茶下碧泉。</p><p class="ql-block">一桌馐肴添妙曲,顽童楼外炮重燃。</p> <p class="ql-block">32.七绝·品茗</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">草木佳人应我邀,红袍啜罢绿衣漂。</p><p class="ql-block">浮沉浓淡有真味,坐揽云霞散碧霄。</p> <p class="ql-block">33.七绝·粉羊杂</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">红汤碧落一何鲜,莫道终难入绮筵。</p><p class="ql-block">万缕银丝披锦绣,几多青睐齿留膻。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block">34.七绝·刀削面</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">操刀托面起秋风,叶舞凡尘入水宫。</p><p class="ql-block">浪里白条臊子戏,腐干卧抱卤丸融。</p><p class="ql-block">注:卤丸指卤蛋或丸子,刀削面浇臊子,通常还另加豆腐干、卤蛋、香肠、肉丸或红烧肉等作标配。</p> <p class="ql-block">35.七绝·抿豆面</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">粉面三掺水搅匀,须臾一碗慰艰辛。</p><p class="ql-block">豆香浓郁出乡野,荤素天寒款远宾。</p><p class="ql-block">注:三掺指豆面、白面和些许土豆粉混合起来。</p><p class="ql-block"></p> <p class="ql-block">36.七绝·做小酥肉自嘲</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">五味精腌再挂糊,外焦里嫩实难符。</p><p class="ql-block">装盘品相刀工拙,怎辨锅包与小酥。</p><p class="ql-block">注:锅包即锅包肉。</p> <p class="ql-block">37.七绝·野外烧山药(两首)</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 一</p><p class="ql-block">捡柴生火众人忙,土豆烧来野外香。</p><p class="ql-block">一颗大葱当佐菜,双唇墨染笑声扬。</p><p class="ql-block"> 二</p><p class="ql-block">烟熏火烤乘秋风,榨菜干啤就大葱。</p><p class="ql-block">十指如煤浑不顾,个中乐趣醉童翁。</p> <p class="ql-block">38.七绝·饸饹</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">几缕缠绵索味长,凝神绕箸蘸盐汤。</p><p class="ql-block">牵情忽忆钢丝面,时启心扉回故乡。</p><p class="ql-block">注:莜面、荞面、高梁面、玉米面都可以压制饸饹,一般吃饸饹多以莜面为主,通常都是开水和面,和面时放少许盐,这样不黏不断不粘连,和好的面放入饸饹床(现在多用小型的压饸络机)拧压在笼屉上,水开上锅蒸六七分钟后凉拌热炒均可。玉米面压得饸饹又叫钢丝面。</p> <p class="ql-block">39.七绝·凉粉</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">翠玉红油巧化妆,素颜水嫩又增香。</p><p class="ql-block">非唯盛夏君难舍,纵是隆冬索味尝。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block">40.七绝·忆稠粥</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">焖搅晨炊复倒颠,装盆入碗体常圆。</p><p class="ql-block">铁锅柴火家乡味,软糯清香日日鲜。</p><p class="ql-block">注:忆年少故乡,炊烟袅袅,家家备晨粥。这里的粥是相对稀粥而言指的是稠粥,清晨,屋内清香四溢,由于家家户户都在做稠粥,感觉大街小巷都能嗅到小米的清香。做小米稠粥软糯的关键是在焖,其次是搅,要是吃山药粥还得捣。出锅装入盘碗后还要颠一颠,为了防止颠出外面,有的人是把铲在碗里的稠粥再倒扣在盘中,这似乎为的不光是美吃还要美看了,人们戏称“粥圪蛋”。儿时,稠粥似乎是家乡千家万户约定俗成的早饭,蘸点烂腌菜汤汤,方便省钱,家庭条件好的拌点豆腐,勤快的人还用腌白菜、山药和豆腐烩点热菜,再次忆起真的挺香。现在,大同、朔州好多县区街头吃早餐时依旧有很多买稠粥的小摊点,不过,蘸得小菜与原来有所不同,多数是用豆芽、豆腐皮、黄瓜丝、胡萝卜丝、海带丝等拌制的,而现在家乡的人们每日早餐做稠粥的少了,偶尔做一回尝个鲜,究其原因,可能一是做起来费时费事,二是新一代年轻人粗粮吃不惯,也懒得做,老一代人随着年纪的增大没有精力做了。所以现在家里吃稠粥那当是稀罕饭了。</p> <p class="ql-block">41.七绝•麻花(两首)</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block"> 其一 搓麻花</p><p class="ql-block">搓拧反向舞身轻,转体悬空自卷成。</p><p class="ql-block">交颈藏头三两折,佳人卧睡各含情。</p><p class="ql-block"> 其二 炸麻花</p><p class="ql-block">姊妹同行湖面游,聆听妙曲任兰舟。</p><p class="ql-block">伊人出浴香飘远,每赏娇颜客好求。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block">42.七绝•鸳鸯火锅</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">泾清渭浊可同河,麻辣菌汤逢一锅。</p><p class="ql-block">五味调和荤素馔,相将生活煮成歌。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block">43.七绝·下厨感吟</p><p class="ql-block"> 文/郭治山</p><p class="ql-block">乐学东坡为口忙,光阴不觉在厨房。</p><p class="ql-block">浓情融入三餐饭,米面成诗贵有常。</p>