<p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">一、概述</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 《瞻彼洛矣》是《诗经·小雅·甫田之什》中的一篇,为先秦时代的汉族诗歌。全诗三章,每章六句。是周王及诸侯于洛水,诸侯赞美天子能整军经武,保卫邦家,是周室有中兴气象的诗篇。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">二、创作背景</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">1.《毛诗序》以为该诗"刺幽王也,思古明王能爵命诸侯,赏善罚恶也。"后人认为此诗并无刺意,亦无"赏善罚恶"之义,毛说不通。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">2、朱熹《诗集传》则就诗义论诗,以为"此天子会诸侯于东都以讲武事,而诸侯美天子之诗,天子御戎服而起六师也。"朱说能得诗旨,今从之。疑此诗为周宣王时代之诗,宣王曾用方叔、召虎、仲山甫、尹吉甫等,北伐玁狁,南征荆蛮、淮夷、徐戎,诸侯听命,武功甚盛。可见平时必以讲武为务,在其会诸侯于东都讲武之际,诗人以诗美之。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">三、诗文解读</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">诗经—小雅—《瞻彼洛矣》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">zhān bǐ luò yǐ ,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">瞻彼洛矣,</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(瞻~向上或向处看,瞻望。洛~洛水,古有二洛水,一发源于陕西西北,流入渭水;一发源于陕西南部,经洛阳而流入黄河,朱熹认为此诗所指为经洛阳而流入黄河的洛水。)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">wéi shuǐ yāng yāng 。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">维水泱泱。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(维~语气词。水~洛河水。泱泱~水势盛大的样子。)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">jūn zǐ zhì zhǐ , </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">君子至止,</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(君子~指周王。至~到这里。止~语助词)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">fú lù rú cí 。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">福禄如茨。</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(茨~茅草屋盖,有多层。如茨~形容其多。言周王给大家带来很多福禄)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">mèi gé yǒu shì , </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">韎韐有奭,</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(韎~用茜草染成赤黄色的革制品。韐~蔽膝。此为天子有兵事时所穿。奭~赤色貌。有奭~形容韎韐之色鲜红。)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">yǐ zuò liù shī 。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">以作六师。(作~起也。六师~六军。古时天子六师,每师二千五百人。)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">zhān bǐ luò yǐ ,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">瞻彼洛矣, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">wéi shuǐ yāng yāng 。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">维水泱泱。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> jūn zǐ zhì zhǐ ,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 君子至止,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">bì běng yǒu bì 。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">鞸琫有珌。</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(鞸~刀鞘,古代又名刀室。琫~刀鞘口周围的玉饰。有珌~即珌珌,玉饰花纹美丽貌。)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">jūn zǐ wàn nián ,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">君子万年,</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(万年~万岁,长寿)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">bǎo qí jiā shì 。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">保其家室。</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(保~保佑。其~周王。家室~家族)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">zhān bǐ luò yǐ ,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">瞻彼洛矣,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">wéi shuǐ yāng yāng 。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">维水泱泱。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> jūn zǐ zhì zhǐ ,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">君子至止,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> fú lù jì tóng 。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">福禄既同。</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(既同~指福气聚集。既~完全。同~汇聚。)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> jūn zǐ wàn nián , </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">君子万年,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">bǎo qí jiā bāng 。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">保其家邦。</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(家邦~国家)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">四、译文</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">望着眼前洛河,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">茫茫河水向前流淌。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">周王来到洛水滨,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">福禄多如茅茨样。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">蔽膝闪着赤色光,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">六军统帅检阅忙。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">望着眼前洛河,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">茫茫河水向前流淌。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">周王来到洛水滨,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">剑鞘饰玉真堂皇。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">周王将享万年福,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">保他家室永兴旺。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">望着眼前洛河,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">茫茫河水向前流淌。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">周王来到洛水滨,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">福禄全聚他身上。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">周王将享万年福,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">保其国家长安康。</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">五、赏析</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 首章“瞻彼洛矣,维水泱泱”,两句点明天子会诸侯讲武的地点,乃在周的东都——洛阳,且以洛水之既深且广,暗喻天子睿智圣明,亦如洛水之长流,深广有度。接着以“君子至止,福禄如茨”两句,表明天子之莅临洛水,会合诸侯,讲习武事,乃天子勤于大政的表现。昔人以“国之大事,在祀与戎”,天子能亲临戎政,御军服以起六师,故能“福禄如茨”,使天下皆受其赐。此章后两句“韎韐有奭,以作六师”,补足前意,明示天子此会的目的,在于习武练兵。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 二章旨在加深赞美。起二句同首章。“君子至止,鞸琫有珌”,鞸为剑鞘,琫珌分指剑鞘上下端之玉饰,表明天子讲武视师时,军容整肃,天子亲佩宝剑,剑鞘也装饰得非常堂皇,威仪崇隆。故而诗人以“君子万年,保其家室”,作欢呼性的赞颂。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 三章句型基本上与二章相同,但意义有别。“君子至止,福禄既同”两句,既与首章之“福禄如茨”相应,兼以示天子在讲武检阅六师之后,赏赐有加,使与会的诸侯及军旅,皆能得到鼓励,众心归向,一片欢欣,紧接着在“君子万年,保其家邦”的欢呼声中,结束全诗。而“保其家邦”的意义,较之前章的“保其家室”,更进一层,深刻地表明此次讲习武事的主要目的。</b></p>