清明节 <p class="ql-block"> 清明节,又称踏青节、行清节、三月节、祭祖节等,节期在仲春与暮春之交。清明节源自上古时代的祖先信仰与春祭礼俗,兼具自然与人文两大内涵,既是自然节气点,也是传统节日。</p><p class="ql-block"> 如何让孩子在感受自然美好、家庭温馨氛围的同时,还能了解传统文化知识、接受生命教育呢?</p> 1 了解清明起源 <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 清明演变成纪念祖先的节日与寒食节有关。汉代称寒食节为禁烟节,因为这天百姓人家不得举火,到了晚上才由宫中点燃烛火,并将火种传至贵戚重臣家中。</p><p class="ql-block"> 后来,清明节还吸收了另外一个较早出现的节日——上巳节的内容。上巳节古时在农历三月初三日举行,主要风俗是踏青、祓禊(临河洗浴,以祈福消灾)。</p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(1, 1, 1);"> 约从唐代开始,人们由于清明上坟都要到郊外去,在哀悼祖先之余,顺便在明媚的春光里骋足青青原野。因此,清明节也被人们称作踏青节。宋元时期,清明逐步形成一个以祭祖扫墓为中心,将寒食风俗与上巳踏青等活动相融合的传统节日。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(1, 1, 1);"> 今天,清明除了是我国重要的传统民俗节日,也是国家的法定假日。这一天,人们在清明扫墓的同时,也伴之以踏青游乐的活动。因此,清明既有慎终追远的感伤情怀,也有赏春的轻松气氛。</span></p> 2扫墓祭祖追思故人 <p class="ql-block"> 尽孝寻根、缅怀英烈、敬贤感恩是清明节的核心礼俗,这一天人们都会怀着一份浓浓的思念之情以各种方式祭奠逝者。带着孩子一起打扫墓地、清理杂草,让孩子理解扫墓的意义,培养孩子尊重故人的情感,更加珍惜今天的幸福生活。 </p> 3品尝清明美食 <p class="ql-block"> 古代清明节就是一个“美食节”,有很多时令美食在这个春暖花开的季节上市,清明节带着孩子品尝本地的传统美食,和孩子一起感受“舌尖上的清明”吧。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(57, 181, 74);"> 青团子</span></p><p class="ql-block"> 清明节吃青团子,可追溯到两千多年前的周朝,加入了野菜汁的青团,吃起来糯韧绵软,清香扑鼻。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">子推馍</span></p><p class="ql-block"> 清明节吃子推馍,是为了纪念春秋时期晋国贵族介子推,子推馍里面包着鸡蛋或者是红枣,上面捏制有顶子,四周会贴面花。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">馓子(sǎn)</span></p><p class="ql-block"> 北方馓子以麦面为主料,南方馓子以米面为主料,“馓子”用油炸过,吃起来香脆</p><p class="ql-block">馓子古代叫“寒具”,是从寒食节禁火的风俗流传而来。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">清明饭</span></p><p class="ql-block"> 将处理好的野菜碎拌,在预先浸透滤干的糯米中,用碓皿番成饭团,加入红糖搓匀蒸熟。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">野菜薄饼</span></p><p class="ql-block"> 薄饼里包了各种野菜,有些地方则会选择芹菜和韭菜,寓意勤劳、长久。</p> 4朗诵节气古诗词 <p class="ql-block" style="text-align:center;">《清明》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">唐·杜牧 </p><p class="ql-block" style="text-align:center;">清明时节雨纷纷,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">路上行人欲断魂。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">借问酒家何处有?</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">牧童遥指杏花村。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《清明即事》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">唐·孟浩然</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">帝里重清明,人心自愁思。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">车声上路合,柳色东城翠。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">花落草齐生,莺飞蝶双戏。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">空堂坐相忆,酌茗聊代醉。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《苏堤清明即事》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">宋·吴惟信 </p><p class="ql-block" style="text-align:center;">梨花风起正清明,游子寻春半出城。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">日暮笙歌收拾去,万株杨柳属流莺。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《清明后登城眺望》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">唐·刘长卿</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">风景清明后,云山睥睨前。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">百花如旧日,万井出新烟。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">草色无空地,江流合远天。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">长安在何处,遥指夕阳边。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《郊行即事》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">宋·程颢</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">芳原绿野恣行时,春入遥山碧四围。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">兴逐乱红穿柳巷,困临流水坐苔矶。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">莫辞盏酒十分劝,只恐风花一片飞。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">况是清明好天气,不妨游衍莫忘归。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《临安春雨初霁》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">宋·陆游 </p><p class="ql-block" style="text-align:center;">世味年来薄似纱,谁令骑马客京华。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">小楼一夜听春雨,深巷明朝卖杏花。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">矮纸斜行闲作草,晴窗细乳戏分茶。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">素衣莫起风尘叹,犹及清明可到家。</p> 5植树种草 <p class="ql-block"> 古有农谚“植树造林,莫过春明”。</p><p class="ql-block"> 清明时节,春雨纷纷,正是树苗生长发芽的好时机,因此,人们就有了清明植树的习惯,更有纪念农事祖师神农氏教民稼穑而“戴柳插柳”的民间雅俗。</p><p class="ql-block"> 家长们可以告诉孩子, 爱护自然、保护环境必须从自身做起,从每一件小事做起,从爱护每一抹绿色做起。家长带着孩子一起种下一棵树,孩子通过亲身体验了解爱护植物、爱护自然的意义。</p> 6放风筝 <p class="ql-block"> 放风筝是清明节人们最喜爱的活动之一。古时,人们会在风筝上写上自己的名字,然后放上天去,再剪断牵线让风筝飞走,寓意“放晦气”,以达到“除病消灾,带来好运”的目的。</p><p class="ql-block"> 唐代荡秋千已十分流行,白居易《寒食夜》里就写道“春风摆荡禁花枝,寒食秋千满地时”,可见其受欢迎程度。</p><p class="ql-block"> 家长带着孩子到户外放风筝,可以呼吸新鲜空气,愉悦心情、锻炼身体,疾病自然也会远离啦。</p> 7踏青 <p class="ql-block"> 四月清明,春回大地,自然界到处呈现一派生机勃勃的景象,正是踏青郊游、观赏春色的大好时节。在旧时,清明节也被称为踏青节。带着孩子去郊外走一走,感受春暖花开,大自然是一座知识宝库,孩子置身于大自然中可以学到无数的知识,包括树木花卉,鸟虫鱼兽等等,也有利于激发孩子的好奇心和探索的愿望。</p> 8看亲情电影 <p class="ql-block"> 平日里大家虽然都忙于各自的工作,但对亲人的思念始终埋在心底,家长可带孩子看几部温情的电影,透过银幕里的暖心故事,寄托对逝去亲人的哀思。提起缅怀故人的影片,《入殓师》是不得不提的经典片目。“死亡就是一扇门,它不意味着生命的结束,而是穿过它,进入另一个世界。”男主角作为“守门人”,每一次都庄重执行入殓仪式,他给予了每一位死者应有的尊重《我们天上见》里朱旭饰演的唐大爷,复刻了许多观众对于姥爷形象的回忆,他既严肃,又有细腻温柔的一面,叮嘱孩子要成为正直、善良的人。“死亡并不可怕,遗忘才是最终的告别”,“只要你记住他,他就永远不会消失。”动画电影《寻梦环游记》是一堂最好的死亡教育。</p> 9做创意手工 <p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">手工1:树叶拼贴画</span></p><p class="ql-block"> 风和日丽的日子里,不妨带着孩子去户外捡拾一些吹落的柳树叶,发挥孩子天马行空的想象力来一场乐趣无穷的树叶拼贴画大比拼吧!无论是风景、动物还是身边的器物,都可以哦~</p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">手工2:风筝</span></p><p class="ql-block"> 清明节不仅是“缅怀的节日”,还是“生机的节日”。制作风筝,有趣而充满活力。</p><p class="ql-block">在卡纸上画出风筝的雏形。沿形状剪下,一次性筷子垂直交叉,分别固定风筝四角与一次性筷交叉点。最后将绳子一端固定在交叉点,另一端系在手柄上,风筝就做好了!</p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">手工3:菊花</span></p><p class="ql-block"> 如今平安祭祀、绿色祭祀的方式受到越来越多人们的追捧。不妨带孩子做一只“小菊花”来缅怀先烈、遥寄相思吧!</p> 10画一幅清明图景 <p class="ql-block"> 清明节为画家们提供了无尽的创作灵感,在中国绘画历史中,不少画家笔下都涉及了清明主题,且大都成为名画名作。</p><p class="ql-block">这些画作表达了画家缅怀故人、孝老爱亲的情感,同时也充分体现了古人顺应天时、热爱生命的朴素理念。</p><p class="ql-block"> 这个清明节,您可以带着孩子了解一些清明画作,鼓励孩子创作属于自己的清明图景,用画笔记录下清明时节的美好景象。</p>