千古神韵大明湖

王玉利

<p class="ql-block">  <b>泉城济南,古称历下,历山在南,明湖在北;城内泉水,百处有余,散布如棋,遍于巷陌,其著名者,七十有二。泉水汇流之处,大明湖成焉。泉河湖山,造就济南盛景。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(57, 181, 74);"> 大明湖</b>,泉城济南三大历史名胜之一。由众泉汇流而成。水面57.7公顷。景色优美,水色澄碧,是国家5A级旅游景区——“<b style="color:rgb(22, 126, 251);">天下第一泉风景区</b>”的核心组成部分之一。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0); font-size:20px;">老舍说</b><b style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">:上帝把夏天的艺术赐给瑞士,把春天的赐给西湖,秋和冬的全赐给了济南</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">泉城济南,以岱宗为枕,黄河作襟,古邑济南,钟灵毓秀。惟大明湖,众泉汇流。衔山吞河,映日接天。鸥鹭啼红,竹篁滴翠。祠阁亭榭,涵蕴典奥。江北明珠,海右名胜。曾巩任齐州治理水患,堤桥亭台阁渐成景观。</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">沂蒙布衣赞曰:</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">明湖不辞泉,成就广与深。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">曲径通幽处,佳景醉游人。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">素月分辉,明河共影,表里俱澄澈。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">悠然心会,妙处难与君说。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">应念岭表经年,孤光自照,肝胆皆冰雪。扣舷独啸,不知今夕何夕。</b></p> <p class="ql-block">大明湖东门</p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(255, 138, 0);">大明湖 汇波楼</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0); font-size:20px;">《汇波晚照》</b><b style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">——济南八景之一</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">【双调】殿前欢·登会波楼 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">(元)张养浩</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">四围山,会波楼上倚阑干。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">大明湖铺翠描金间,华鹊中间。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">爱江心六月寒。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">荷花绽,十里香风散。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">被沙头啼鸟,唤醒这梦里微官。</b></p> <p class="ql-block">大明湖汇波楼,北水门</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">《南丰文宗》</b></p><p class="ql-block"> <b>南丰祠</b>,亦名曾公祠,是为纪念北宋著名文学家、唐宋八大家之一的曾巩而建。</p><p class="ql-block"> 由<b style="color:rgb(255, 138, 0);">南丰戏楼、孙墨佛孙天牧父子书画馆、明昌钟亭、雨荷厅、藕神祠</b>等景点组成。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(57, 181, 74);">藕神祠</b></p><p class="ql-block">一盏寒泉荐秋菊,三更画船穿藕花。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(128, 128, 128);">明昌钟亭</b></p><p class="ql-block">金钟鸣处蛙声静,璧月升时客梦清。</p> <p class="ql-block"><b>南丰戏楼</b></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">大明湖雨荷厅</p><p class="ql-block">还记得大明湖畔的夏雨荷吗?</p><p class="ql-block">虚竹幽兰生静气,和风朗月喻天怀。</p> <p class="ql-block">大明湖“雨荷厅”</p><p class="ql-block">可叹乾隆东巡后,不见当年夏雨荷。</p> <p class="ql-block"><b>感应井泉</b></p><p class="ql-block">华泉墨宝留青史,古井清波印月明。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> 《高阁览胜》</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">《北极阁》</b>,又名北极庙。内塑有真武(玄天上帝)等塑像群。明成化元年(公元1460年),增建启圣殿(供真武父母)。</p><p class="ql-block"> 此阁筑于高台之上,气象巍義,可以瞭望全湖风光,是登高胜地。</p><p class="ql-block">人在熙和境界中,湖山一览醉春风。</p> <p class="ql-block">明湖茶社——济南战役国民党守军王耀武临时指挥部</p> <p class="ql-block"><b>月下亭</b></p><p class="ql-block">数点雨声风约住,一簇花影月移来。</p> <p class="ql-block">明湖楼酒店</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">《铁公风骨》</b></p><p class="ql-block"><b>《铁公祠》</b>为纪念明兵部尚书铁铉所建院内小沧浪亭为历代名流雅会之地。清铁保所写刘凤诰作的名对:<b style="color:rgb(57, 181, 74);">“四面荷苍三面柳,一城山色半城湖</b>”,也在其间。</p><p class="ql-block">沂蒙布衣赞曰:</p><p class="ql-block"><b>山青一城秀,湖阔半城滨。</b></p><p class="ql-block"><b>永乐称大奸,后世祭英魂。</b></p> <p class="ql-block"><b>《佛山倒影》</b>明湖八景之一</p><p class="ql-block"> 位于铁公祠东,当秋高气爽,平静的湖面上常出现济南八景之一的“<b style="color:rgb(57, 181, 74);">佛山倒影</b></p> <p class="ql-block">难得一见的“<b style="color:rgb(57, 181, 74);">佛山倒影</b>”</p> <p class="ql-block">沂蒙布衣赞曰:</p><p class="ql-block">晚凉一棹东城渡,水暗荷深若无路。</p><p class="ql-block">四面荷花三面柳,一城山色半城湖。</p> <p class="ql-block"><b>鉄公祠</b>.<b style="color:rgb(57, 181, 74);">沧浪亭</b></p><p class="ql-block">烟水此间真酒地,风光今日是诗天。</p> <p class="ql-block">沧浪亭,名人雅士吟诗聚集地。</p> <p class="ql-block"><b>鉄公祠</b><b style="color:rgb(22, 126, 251);">.得月亭</b></p><p class="ql-block">波静佛山观倒影,莲开亭丽湖中央。</p> <p class="ql-block">大明湖海底世界</p> <p class="ql-block">大明湖儿童乐园</p> <p class="ql-block">毛泽东《采桑子·重阳》手书。</p> <p class="ql-block">大明湖西南门</p> <p class="ql-block">老济南特产商店</p> <p class="ql-block">翠柳屏岛</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">《稼轩悠韵》</b></p><p class="ql-block"> 位于大明湖西南岸,占地69920平米,由<b>稼轩祠、晏公庙、遐园、奎虚书藏</b>等景点组成。走进“稼轩悠韵”于悠悠古韵之中感悟辛稼轩那“人中之杰,词中之龙”的情怀与意境。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">《稼轩祠》</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">吾读长短句,最爱是苏辛。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">东坡胸次广,稼轩力万钧。</b>(陈毅)</p><p class="ql-block"> “辛稼轩纪念祠”,简称“稼轩祠”。辛弃疾字幼安,号稼轩,是山东济南历城人。词风豪迈奔放、雄奇跌宕、内容精深、思想博大、后世评他与苏轼齐名,并称“苏辛”。</p> <p class="ql-block">九曲亭</p> <p class="ql-block">集山楼涵养馆(茶社)</p> <p class="ql-block">山东省图书馆(奎虚书藏)</p> <p class="ql-block">尼山书院</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">晏公庙</b>正堂</p><p class="ql-block"> 晏子,名婴,字仲,谥平,又称晏子。春秋时期著名政治家、思想家、外交家。</p> <p class="ql-block">王尽美旧居</p><p class="ql-block"> <b style="color:rgb(237, 35, 8);">王尽美,</b>山东省莒县大北杏村人,中国共产党创始人之一。1921年,王尽美与邓恩铭作为代表参与中共一大会议。</p> <p class="ql-block">大明湖正南门</p> <p class="ql-block">悠然亭</p> <p class="ql-block">灰山亭。老济南府城有四门不对,三山不见之说。三山是泉城路的历山,文学府庙的铁牛山和大明湖的灰山。</p> <p class="ql-block">大明湖牌坊</p> <p class="ql-block"> <b style="color:rgb(57, 181, 74);">《明湖泛舟》</b></p><p class="ql-block"> 申涵光</p><p class="ql-block"><b>女墙倒影下寒空,树杪飞桥渡远虹。</b></p><p class="ql-block"><b>历下人家十万户,秋来俱在雁声中。</b></p><p class="ql-block"> 济南是中国的名城,大明湖是济南的名胜,“明湖泛舟”为济南八景之首,写它的诗文满箩满筐。</p> <p class="ql-block">明湖泛舟乐淘淘</p> <p class="ql-block">沂蒙布衣赞曰:</p><p class="ql-block">清风不识字,能书水上文。</p><p class="ql-block">暖风熏人醉,花香沁脾心。</p> <p class="ql-block">沂蒙布衣赞曰:</p><p class="ql-block">大明湖畔晓寒轻,春风送暖入泉城。</p><p class="ql-block">绿杨红杏青青柳,唯有桃花照眼明。</p> <p class="ql-block">明湖花卉</p> <p class="ql-block">玉函亭</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">遐园</b></p><p class="ql-block"> 遐园坐落在山东省济南市大明湖南岸。遐园是参照宁波著名藏书楼天一阁而建,建成后因景致清雅,藏书丰富,在当时颇负盛名,有“南阁(天一阁)北园(遐园)”之誉。</p> <p class="ql-block">遐园——明漪舫</p> <p class="ql-block">遐园———国学讲堂</p> <p class="ql-block">湖面平静得像一面明镜,阳光一照,跳动起无数耀眼的光斑。</p> <p class="ql-block">大明湖司家码头</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">《历下秋风》</b> </p><p class="ql-block"> <b>“历下秋风</b>”指的是,秋日,在人文底蕴丰厚的历下亭观赏湖光天色,可见清波拍岸、南山隐约,可听芦荻瑟瑟、秋柳萧萧,可觉凉风拂衣、神清气爽。 </p><p class="ql-block"> 诗圣杜甫诗云:<b>“海右此亭古,济南名士多”</b>。自此历下亭的知名度才逐渐提升,成为名闻遐迩的天下名胜。</p> <p class="ql-block">司家院</p> <p class="ql-block">钟楼寺 钟楼台基</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">明湖居</b><b>戏楼</b></p><p class="ql-block">书韵如闻小玉唱,茶香留待老残游。</p> <p class="ql-block">尚泉历舍西院,泉文化精品酒店</p> <p class="ql-block">明湖书院</p> <p class="ql-block"><b>《秋柳含烟》</b></p><p class="ql-block"> 位于大明湖南岸,由<b>秋柳人家,柳茗居、秋柳园(内含秋柳诗社、天心水面亭、谭艺轩、信古斋、镜亭、瑶榭、碑廊、廉志轩)</b>等景点组成。 </p><p class="ql-block"> 此景千余杨柳,披拂水际,若有摇落之态,如烟如梦。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">秋柳园——王士禛纪念馆</b> </p><p class="ql-block"> 王士禛,字子真,一字贻上,号阮亭,又号渔洋山人,世称王渔洋。山东桓台县人。清初诗人、文学家、诗词理论家。</p> <p class="ql-block"><b>秋柳诗社</b></p><p class="ql-block">才华横溢泉三股,字吐珠玑水一泓。</p><p class="ql-block">多少诗人生历下,泉城自古是诗城。</p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(57, 181, 74);">秋柳草堂</b></p><p class="ql-block"><b>删繁就简三秋树,领异标新二月花。</b></p> <p class="ql-block">明湖雕塑——吹糖人</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(57, 181, 74);">《曾堤萦水》</b></p><p class="ql-block"> 位于大明湖北水门南侧,占地19950平米,曾堤是唐宋八大家之一曾巩在任齐州知州时而建,又称百花堤,堤上杨柳垂荫,鲜花灿烂,两侧湖水萦岸,景色秀美,为明湖新八景之一。</p> <p class="ql-block">大明湖雕塑——磕拐</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(57, 181, 74);">《竹港清风》</b></p><p class="ql-block"> 位于大明湖东北岸,占地10970平米,由<b>小淇园、一竿亭、拂云竹林</b>等景点组成。明朝时期这里就成为济南著名的园林和觞咏之地,为“历城十六景之一”。</p><p class="ql-block">一竿亭对联:</p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(57, 181, 74);">杏花含露团香雪,竹影侵云拂暮烟。</b></p> <p class="ql-block">竹港清风雕塑——母与子</p> <p class="ql-block"><b>二郎庙</b></p><p class="ql-block">盛德英名垂万古,威灵昭感镇千秋。</p> <p class="ql-block">玉斌府</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">老舍纪念馆</b></p><p class="ql-block"> <b>老舍,</b>原名舒庆春,字舍予。</p><p class="ql-block"> <b>老舍</b>先生在济南住了四年,他说济南是他的第二故乡;作品有《济南的秋天》、《济南的冬天》、《大明湖的春天》等文章,老舍先生确乎是最喜欢济南的秋天和冬天的。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">朗园</b></p><p class="ql-block">粉白荷边风定处,淡黄柳上月痕初。</p> <p class="ql-block">明湖秀灯光秀</p> <p class="ql-block">沂蒙布衣赞曰:</p><p class="ql-block">震撼明湖秀,灯火妙绝伦。</p><p class="ql-block">喷泉高万丈,恐惊天上人。</p> <p class="ql-block">明湖秀喷泉</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">《超然致远》</b></p><p class="ql-block"> 位于大明湖东南岸,占地32200平米,由<b style="color:rgb(176, 79, 187);">超然楼、博艺堂、贺胜斋</b>等建筑组成。超然楼始建于元代,楼高51.7米,面积5673平方米,由大学士李泂所建。登楼远眺,可观明湖美景、济南全貌,为泉城标志性建筑。</p> <p class="ql-block">沂蒙布衣赞曰:</p><p class="ql-block">网红超然楼,羡煞外乡宾。</p><p class="ql-block">流连已忘返,愿做济南人。</p> <p class="ql-block">超然楼倒影</p><p class="ql-block">超然楼对联:</p><p class="ql-block"><b>寄兴超然物外,承天德化心中。</b></p> <p class="ql-block">贺胜斋</p> <p class="ql-block">博艺堂(济南好人馆)</p> <p class="ql-block">鹊华桥</p> <p class="ql-block">鹊华居酒店</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(57, 181, 74);">《鸟啼绿荫》</b></p><p class="ql-block"> 位于大明湖鹊华桥东侧,占地51900平米,有<b style="color:rgb(22, 126, 251);">北渚桥,水云居,鸥鹭岛,濯锦桥</b>等景点组成。</p><p class="ql-block"> 这里夹岸绿树葱茏、芳草如茵,湖中荷莲浮面、芦苇丛生、鸥鹭栖息,一派生态野趣。</p> <p class="ql-block"><b>水云居(尚泉茶韵)</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">烟云赏柳清酌客,萍水听荷雅吟居。</b></p> <p class="ql-block">子曰*明湖 酒店</p> <p class="ql-block">尚泉历舍酒店(东)</p> <p class="ql-block">沂蒙布衣赞曰:</p><p class="ql-block">东湖环境佳,水净空气新。</p><p class="ql-block">数渚草木茂,鸥鹭争栖身。</p> <p class="ql-block">  优美的小东湖,绿树葱茏、芳草如茵,湖中荷莲浮面、芦苇丛生、鸥鹭栖息,一派生态野趣。</p> <p class="ql-block">沂蒙布衣赞曰:</p><p class="ql-block">杨柳醉春烟,湖面漫氤氲。</p><p class="ql-block">疑在仙境游,误入瑶池门。</p> <p class="ql-block">  湖是软的,微风习习,波纹道道,像一幅迎风飘舞的绸;</p><p class="ql-block"> 湖又是硬的,像一块无暇的翡翠闪烁着美丽的光泽。</p> <p class="ql-block">当轩对樽酒,四面芙蓉开。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(57, 181, 74);">  荷花</b>,是济南市的市花,每到盛夏时节,大明湖畔垂柳披拂,荷花掩映,随处都洋溢着盎然生机。</p> <p class="ql-block">大明湖54桥之一</p> <p class="ql-block">大明湖54桥之一</p> <p class="ql-block">  早晨看大明湖是最美的,震雾像轻纱笼罩在湖面上,看上去那么温柔,湖面上碧波荡漾,一层盖一层,湖水像碧绿的绸段。</p> <p class="ql-block">大明湖夜景</p> <p class="ql-block">齐鲁道德广场</p> <p class="ql-block">枕湖楼(毛家菜馆)</p> <p class="ql-block">祥石斋国石博物馆</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">明湖八景</b></p><p class="ql-block">稼轩悠韵,访词壇翘楚;</p><p class="ql-block">秋柳含烟,寻诗苑英华;</p><p class="ql-block">竹港清风,探通幽曲径;</p><p class="ql-block">超然致远,观银汉飞旋;</p><p class="ql-block">鸟啼绿荫,闻天籁清音;</p><p class="ql-block">明昌晨钟,觅千秋回响;</p><p class="ql-block">七桥风月,展锦轴丹青;</p><p class="ql-block">曾堤萦水,铺一湖诗笺。</p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(1, 1, 1);"> </b><span style="color:rgb(1, 1, 1);">关于大明湖的景观,仁者见仁,智者见智,不必拘泥。当前大明湖人文景观和自然景观主要有:</span></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(1, 1, 1);">汇波晚照,南丰文宗,鉄公风骨,</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(1, 1, 1);">历下秋风,佛山倒影,明湖泛舟,</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(1, 1, 1);">高阁览胜,稼轩悠韵,秋柳含烟,</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(1, 1, 1);">七桥风月,明昌晨钟,曾堤萦水,</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(1, 1, 1);">竹港清风,超然致远,鸟啼绿荫。</b></p> <p class="ql-block"> <b style="font-size:20px;">《明湖赞》</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">河绕行画船,湖阔映佛山。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">水漾春山影,云起心悠然。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">水秀心境阔,山幽胸次宽。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">水清鱼读月,渚静鸟谈天。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">寻芳追蝶嬉,笑迎百花绽。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">月斜诗梦瘦,风逆花迎面。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">东湖鸥鹭飞,野鸭知水暖。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">明湖喜泛舟,船移不留岸。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">沧浪聚骚客,建祠祭铁铉。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">祀神北极阁,揽胜楼超然。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">文宗曾公祠,词龙辛稼轩。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">历下亭中憩,煮酒论英贤。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">海右此亭古,杨柳醉春烟。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">听戏明湖居,吟诗秋柳园。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">济南名士多,诗词盛名显。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">植物博览荟,石桥艺术馆。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">蒲嫩饱口福,藕脆丝相连。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(255, 138, 0);">荷香知君意,柳垂待客还。</b></p>