中医药:乌梅丸的妙用

老陈

<p class="ql-block">可治癌症的千古奇方竟被埋没!介绍这个可治上百种病的经典名方,建议收藏!</p><p class="ql-block">来源:张胜兵中医</p><p class="ql-block">在张仲景《伤寒论》中有这样一个方子,都以为是治疗寄生虫病的蛔厥,大学教材方剂学上也把本方编到驱虫剂中,真是将它大材小用了。其实这个方子运用得当,能治上百种疾病,不仅能治常见的消化系统疾病,甚至可以治疗肿瘤癌症。</p><p class="ql-block">前几天我就接诊了一例癌症患者,这个人是胆管细胞癌,但是她明显有以下症状:口渴,她可以喝很多水但不解渴;感觉饿,又吃不多,又有大便稀,而且胃部灼热而疼。</p><p class="ql-block">这是什么证呢?由于我最近一直在给内部人员讲《伤寒论》,所以厥阴病的条文一下就跳到我的脑海里:厥阴之为病,消渴,气上撞心,心中疼热,饥而不欲食,食则吐蛔,下之利不止。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">你看这个患者,是不是完全符合厥阴病的条文,她就是口很渴,也能喝很多水,但就是不解渴,这是不是消渴;感觉饿,又吃不多,是不是饥不欲食,大便稀是不是和利不止有些像,同是下焦虚寒;而且胃灼热而疼,是不是和心中疼热相似?虽然她是一个癌症患者,但在中医眼中,并无癌症,只有什么证,只要是病机相同,就可以用。这个患者就是此乃正宗厥阴病之胃热肠寒,上热下寒,乌梅丸主之!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">关于乌梅丸《伤寒论》原文:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">伤寒脉微而厥,至七八日肤冷,其人躁无暂安时者,此为藏厥,非蛔厥也。蛔厥者,其人当吐蛔。令病者静,而复时烦者,此为藏寒,蛔上入其膈,故烦,须臾复止,得食而呕,又烦者,蛔闻食臭出,其人常自吐蛔。蛔厥者,乌梅丸主之。又主久利。方一。[338]</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">乌梅三百枚 细辛六两 干姜十两 黄连十六两 当归四两 附子六两,炮,去皮 蜀椒四两,出汗 桂枝去皮,六两 人参六两 黄柏六两</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">右十味,异捣筛,合治之,以苦酒渍乌梅一宿,去核,蒸之五斗米下,饭熟捣成泥,和药令相得,内臼中,与蜜杵二千下,丸如梧桐子大。先食饮服十丸,日三服,稍加至二十丸。禁生冷、滑物、臭食等。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">正是由于这个条文中提到了蛔厥,所以后世很多医家就认为乌梅丸就是治疗蛔虫的,大学教材也把乌梅丸编在了驱虫剂一章。以为乌梅丸仅治蛔厥,所以在解释乌梅丸方义时,皆奔蛔虫而来,曰蛔“得酸而安,得辛则伏,得苦而下。”此解失去了乌梅丸的真谛。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">其实这是一首解决肝阳虚而胆火郁的方子。肝为刚脏,内寄相火。当肝寒时,阳气馁弱,肝失生发、舒达之性,则肝气郁结,当然,这种肝郁,是因阳气馁弱而郁,不同于情志不遂而肝气郁结者,此为实,彼为虚。厥阴阳气虚馁,无力生发而肝郁,导致肝中内藏之相火不能随君游行于周身,亦为郁,相火郁则必化热。在阳气虚馁的肝寒基础上,继发了相火的内郁化热,从而形成了寒热错杂证,正如尤在泾所云:“积阴之下,必有伏阳。” 治疗这种厥阴脏寒又继发相火证,首选乌梅丸,方中以干姜、附子、川椒、桂枝、细辛五味热药温煦肝阳,人参、乌梅、当归滋补肝体;黄连、黄柏清相火内郁之热,共同形成补肝且调理寒热之方。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">消渴、气上撞心、心中疼热、易饥,乃胆腑相火内郁而上冲所致;而不欲食,食则吐蛔,下之利不止,则为脏寒之征,此即寒热错杂。既为寒热错杂,则有寒化与热化两途,所以,厥阴篇中通篇皆是围绕寒 热进退之演变而展开阐述的。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">而乌梅丸是厥阴病篇中治疗这种寒热错杂,上热下寒的代表方。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">乌梅丸方中重用味酸之乌梅为君药敛肝之真气,驱蛔下利。臣以附子、干姜、椒目、桂枝、细辛温阳而理气,疏木达郁,遵从《内经》“肝欲散,急食辛以散之,用辛补之,酸泻之”的治疗主旨。肝虚不得疏泄,肝气不舒,郁火炽盛则易化火伤阴,又配伍黄连、黄柏苦寒泻火,下蛔而清热;佐以人参、当归之甘味温益脾胃,调和气血,培土荣木。使以蜂蜜甘缓和中,调和诸药。全方共奏寒热并用,虚实并治;清上温下,攻补兼施;酸辛苦甘,刚柔相济;辛开苦降,土木双调之功用。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">乌梅丸临床应用非常广泛,即使蛔厥证以外的疾病,什么胃肠息肉、胃癌、肝癌、胆管癌、胰腺癌等等,临床只要抓住寒热虚实错杂的病机特点,不管是什么病,随证加减治疗,均有良效。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">乌梅丸主治范围(中医辩证属于胃热肠寒,上热下寒者):</p><p class="ql-block">消化系统疾病:</p><p class="ql-block">  一、慢性非特异性溃疡性结肠炎</p><p class="ql-block">  二、肠易激综合征</p><p class="ql-block">  三、慢性胆囊炎</p><p class="ql-block">  四、慢性萎缩性胃炎</p><p class="ql-block">  五、十二指肠壅积症</p><p class="ql-block">  六、滴虫性肠炎</p><p class="ql-block">  七、克隆病(Crohn病)</p><p class="ql-block">  八、胆道蛔虫症</p><p class="ql-block">  九、慢性腹泻</p><p class="ql-block">  十、虫臌</p><p class="ql-block">  十一、吞酸</p><p class="ql-block">  十二、胃脘痛</p><p class="ql-block">  十三、糖尿病性胃轻瘫</p><p class="ql-block">  十四、腹胀</p><p class="ql-block">  十五、十二指肠球部溃疡</p><p class="ql-block">  十六、上消化道出血</p><p class="ql-block">  十七、便血</p><p class="ql-block">  十八、肝癌疼痛</p><p class="ql-block">  十九、过敏性结肠综合征</p><p class="ql-block">  二十、小肠功能紊乱</p><p class="ql-block">  二十一、急性出血性坏死性肠炎</p><p class="ql-block">  二十二、肝、肾综合征</p><p class="ql-block">  二十三、慢性痢疾</p><p class="ql-block">  二十四、呃逆</p><p class="ql-block">神经精神系统疾病:</p><p class="ql-block">  一、心血管神经症</p><p class="ql-block">  二、帕金森病</p><p class="ql-block">  三、偏头痛</p><p class="ql-block">  四、神经性头痛</p><p class="ql-block">  五、血管神经性头痛</p><p class="ql-block">  六、抑郁症</p><p class="ql-block">  七、精神性烦渴</p><p class="ql-block">  八、奔豚气</p><p class="ql-block">  九、痉病</p><p class="ql-block">  十、癔病</p><p class="ql-block">  十一、面神经瘫痪</p><p class="ql-block">  十二、肋间神经痛</p><p class="ql-block">呼吸系统疾病:</p><p class="ql-block">  一、激素依赖型哮喘</p><p class="ql-block">  二、慢性阻塞性肺气肿</p><p class="ql-block">  三、慢性呼吸衰竭合并肺部念珠菌感染</p><p class="ql-block">泌尿系统疾病:</p><p class="ql-block">  一、泌尿系结石</p><p class="ql-block">  二、慢性肾功能衰竭</p><p class="ql-block">  三、慢性肾炎</p><p class="ql-block">  四、泌尿系感染</p><p class="ql-block">  五、糖尿病神经源性膀胱炎</p><p class="ql-block">  六、乳糜尿</p><p class="ql-block">心血管疾病:</p><p class="ql-block">  一、慢性充血性心力衰竭</p><p class="ql-block">  二、隐性心衰</p><p class="ql-block">  三、晕厥</p><p class="ql-block">  四、风心病水肿</p><p class="ql-block">  五、心绞痛</p><p class="ql-block">  六、高血压</p><p class="ql-block">内科其他疾病:</p><p class="ql-block">  一、胆囊术后胁下痛</p><p class="ql-block">  二、雷诺病</p><p class="ql-block">  三、发热</p><p class="ql-block">男科病证:</p><p class="ql-block">  一、慢性前列腺炎</p><p class="ql-block">  二、良性前列腺增生症</p><p class="ql-block">妇产科病证:</p><p class="ql-block">  一、滴虫性阴道炎</p><p class="ql-block">  二、慢性盆腔炎</p><p class="ql-block">  三、带下病</p><p class="ql-block">  四、痛经</p><p class="ql-block">  五、功能失调性子宫出血</p><p class="ql-block">  六、围绝经期综合征</p><p class="ql-block">  七、不孕症</p><p class="ql-block">儿科病证:</p><p class="ql-block">  一、小儿胆道蛔虫症</p><p class="ql-block">  二、迁延性腹泻</p><p class="ql-block">  三、胃炎</p><p class="ql-block">  四、肝硬化腹水</p><p class="ql-block">  五、小儿癫痫</p><p class="ql-block">  六、小儿惊风</p><p class="ql-block">  七、小儿盗汗</p><p class="ql-block">皮肤科病证:</p><p class="ql-block">  一、荨麻疹</p><p class="ql-block">  二、带状疱疹</p><p class="ql-block">口腔科病证:</p><p class="ql-block">  一、复发性口腔溃疡</p><p class="ql-block">  二、牙痛</p><p class="ql-block">眼科病证 :</p><p class="ql-block">  一、慢性角膜炎、角膜溃疡</p><p class="ql-block">  二、风火眼</p><p class="ql-block">耳鼻喉科病证 :</p><p class="ql-block">  一、化脓性中耳炎</p><p class="ql-block">  二、梅尼埃病</p><p class="ql-block">  三、链霉素中毒</p><p class="ql-block">  四、癔病性失音</p><p class="ql-block">外科病证 :</p><p class="ql-block">  一、脊髓内血吸虫病术后</p><p class="ql-block">二、术后粘连性肠梗阻</p><p class="ql-block">……</p><p class="ql-block">这还没有统计完,但是中医不是按病治病,而是按证治病,不管你是什么病,只要是病机相同,都可以用一种方法进行治疗,即异病同治。</p>