<p class="ql-block"> 观沧海</p><p class="ql-block"> (东汉)曹操</p><p class="ql-block"> 东临碣石,以观沧海。</p><p class="ql-block"> 水何澹澹,山岛竦峙。</p><p class="ql-block"> 树木丛生,百草丰茂。</p><p class="ql-block"> 秋风萧瑟,洪波涌起。</p><p class="ql-block"> 日月之行,若出其中。</p><p class="ql-block"> 星汉灿烂,若出其里</p><p class="ql-block"> 幸甚至哉,歌以咏志。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">曹操,东汉末年著名政治家、军事家,建安文学代表人物。主要诗作有:《观沧海》,《龟虽寿》,《短歌行》,《蒿里行》等。</p><p class="ql-block">诗意:</p><p class="ql-block ql-indent-1">向东进发登上碣石山,得以观赏大海的奇景。海水波涛滚滚,海中山岛罗列,高耸挺立。周围树木葱茏,花草茂盛。萧瑟的风声响起,一片凄凉,海上波浪汹涌。日月升降起落,好像出自大海的胸中。银河里的灿烂群星,也好像出自大海的怀抱。幸运得很啊,让我用诗歌表达心志吧!</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 闻王昌龄左迁龙标遥有此寄</p><p class="ql-block"> (唐)李 白</p><p class="ql-block"> 杨花落尽子规啼,</p><p class="ql-block"> 闻道龙标过五溪。</p><p class="ql-block"> 我寄愁心与明月,</p><p class="ql-block"> 随君直到夜郎西。</p><p class="ql-block">诗意</p><p class="ql-block ql-indent-1">在柳絮落完,布谷鸟啼叫的季节,我听说您被贬为龙标尉,地方偏远经过五溪。我把忧愁的心情寄托给明月,希望它能一直陪伴您到夜郎以西。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 次北固山下</p><p class="ql-block"> (唐)王湾</p><p class="ql-block"> 客路青山外 ,行舟绿水前。</p><p class="ql-block"> 潮平两岸阔,风正一帆悬。</p><p class="ql-block"> 海日生残夜 ,江春入旧年。</p><p class="ql-block"> 乡书何处达 ,归雁洛阳边。</p><p class="ql-block">诗意:</p><p class="ql-block ql-indent-1">旅途在青山外,在碧绿的江水前行船。潮水涨满,两岸之间水面宽阔,顺风行船高悬着船帆。夜幕还没有褪尽,旭日已经在江面上升起,还在旧年时分,江南已经有了春天的气息。寄出的家信不知道何时才能到达,希望北归的大雁捎到洛阳去。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 天净沙·秋思</p><p class="ql-block"> (元)马致远</p><p class="ql-block"> 枯藤老树昏鸦,小桥流水人家,古道西风瘦马。夕阳西下,断肠人在天涯。</p><p class="ql-block"> 《天净沙·秋思》大意:</p><p class="ql-block ql-indent-1">枯萎的藤蔓,缠绕着古老的树,黄昏时分的乌鸦飞回树上栖息。小桥下,溪水流过两岸的人家。旅行的人骑着一匹疲惫的瘦马,迎着凛冽的西风,缓缓行进在古老苍凉的路上。傍晚的太阳正在西边缓缓落下,旅人极度悲伤,漂泊在远离故乡的地方。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">作者马致远与关汉卿、白朴、郑光祖合称为元曲四大家。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 《世说新语》二则</p><p class="ql-block"> (南北朝时期之南朝)刘义庆</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 咏雪</p><p class="ql-block ql-indent-1">谢太傅寒雪日内集,与儿女讲论文义。俄而雪骤,公欣然曰:“白雪纷纷何所似?”兄子胡儿曰:“撒盐空中差可拟。”兄女曰:“未若柳絮因风起。”公大笑乐。即公大兄无奕女,左将军王凝之妻也。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">译文</p><p class="ql-block ql-indent-1">太傅谢安在寒冷的雪天举行家庭聚会,和他子侄辈的人讲解诗文。忽然间雪下大了,太傅高兴地说:“这纷纷扬扬的大雪像什么呢?”他哥哥的儿子胡儿说:“跟在空中撒盐差不多。”他哥哥的女儿道韫说:“不如比作风把柳絮吹得漫天飞舞。”太傅高兴得大笑起来。道韫是太傅大哥谢无奕的女儿,左将军王凝之的妻子。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block"> 陈太丘与友期行</p><p class="ql-block ql-indent-1">陈太丘与友期行,期日中。过中不至,太丘舍去,去后乃至。元方时年七岁,门外戏。客问元方:“尊君在不?”答曰:“待君久不至,已去。”友人便怒曰“非人哉!与人其行,相委而去。”元方曰:“君与家君期日中。日中不至,则是无信;对子骂父,则是无礼。”友人惭,下车引之。元方入门不顾。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">陈太丘和朋友相约同行,约定时间在正午。过了正午朋友还没有到,陈太丘不再等候他而离开了。陈太丘离开后朋友才到。元方当时年龄七岁,在门外玩耍。陈太丘的朋友问元方:“你父亲在吗?”元方回答说:“我父亲等了您好久您却没有到,现在已经离开了。”朋友便生气地说道:“真不是君子啊!和别人相约出行,却丢下别人自己走。”元方说:“您与我父亲约在正午,您没到,这是没有信用;对孩子骂他父亲,则是没有礼貌。”朋友惭愧,下车去拉元方,元方头也不回地走进大门。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block">《世说新语》是一部记载汉末至魏晋时期士族阶层的言行风貌和逸事趣闻的笔记体小说。全书共8卷,分为德行、言语、政事、文学、方正、雅量等三十六章。是由南北朝时期南朝刘义庆等人编写的。</p> <p class="ql-block"> 《论语》十二章</p><p class="ql-block"> 1 </p><p class="ql-block ql-indent-1">子曰:“学而时习之,不亦说乎?有朋自远方来, 不亦乐乎?人不知而不愠,不亦君子乎?(《学而》)</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子说:“学了知识然后按时温习,不是很愉快吗?有志同道合的人从远方来,不是很快乐吗?别人不了解我,我却不恼怒,不也是有品德修养的人吗?</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 2</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 曾子曰:“吾日三省吾身:为人谋而不忠乎?与朋友交而不信呼?传不习乎?”(《学而》)</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">曾子说:“我每日多次进行自我检查:替人谋划事情是不是竭尽自己的心力了呢?同朋友交往是不是诚实可信了呢?老师传授的知识是不是复习了呢?</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 3</p><p class="ql-block ql-indent-1">子曰“吾十有五而志于学,三十而立,四十而不惑,五十而知天命,六十而耳顺,七十而从心所欲,不逾矩。(《为政》)</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子说:“我十五岁开始有志于做学问,三十岁能独立做事情,四十岁不被外物所迷惑,五十岁能知道哪些是上天的意旨而不是人力所能支配的事情,六十岁能听得进不同的意见,到七十岁才做事能随心所欲,不会超越规矩。”</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 4</p><p class="ql-block ql-indent-1">子曰:“温故而知新,可以为师矣。”(《为政》)</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子说:“温习学过的知识,可以得到新的理解和体会,那么就可以凭借这一点去做老师了。</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 5</p><p class="ql-block ql-indent-1">子曰:“学而不思则罔,思而不学则殆。(《为政》) </p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子说:“只学习却不思考就会感到迷惑而无所适从,只思考却不学习就会精神疲倦而无所得。</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 6</p><p class="ql-block ql-indent-1">子曰:“贤哉,回也!一箪食,一瓢饮,在陋巷,人不堪其忧,回也不改其乐。贤哉,回也!”(《雍也》)</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子说:“多么贤德啊,颜回!一竹筐饭,一瓢水,住在简陋的巷子里,别人都不能忍受这种穷困清苦,颜回也不改变他爱好学习的乐趣。多么贤德啊,颜回!”</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 7</p><p class="ql-block ql-indent-1">子曰:“知之者不如好之者,好之者不如乐之者。”(《雍也》)</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子说:“知道某些学问和事业的人不如爱好它的人,爱好它的人不如把研究这种学问和事业做为快乐的人。</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 8</p><p class="ql-block ql-indent-1">子曰:“饭疏食,饮水,曲肱而枕之,乐亦在其中矣。不义而富且贵,于我如浮云。”(《述而》)</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子说:“吃粗粮,喝冷水,弯着胳膊枕着它睡觉,乐趣也就在这当中了。用不正当的手段得来的富贵,对于我来说就像天上的浮云一样。”</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 9</p><p class="ql-block ql-indent-1">子曰:“三人行,必有我师焉。择其善者而从之,其不善者而改之。(《述而》)</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子说:“几个人同行,在其中一定有人可以做我的老师。我选择他的优点向他学习,发现他的缺点就对照着改正自己的缺点。</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 10</p><p class="ql-block ql-indent-1">子在川上曰:“逝者如斯夫,不舍昼夜。”(《子罕》)</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子在河边上感叹道:“时光就像河水一样流去,日夜不停。”</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 11</p><p class="ql-block ql-indent-1">子曰:“三军可夺帅也,匹夫不可夺志也。”(《子罕》)</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子说:“军队可以改变主帅,平民百姓的志向却不能改变。”</p><p class="ql-block"> 12</p><p class="ql-block ql-indent-1">子夏曰:“博学而笃志,切问而近思,仁在其中矣。”(《子张》)</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">子夏说:“博览群书广泛学习而且坚定志向,恳切地发问求教,多思考当前的事情,仁德就在其中了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子</p><p class="ql-block ql-indent-1">孔子,姓孔名丘字仲尼。春秋时期鲁国陬邑(今山东省曲阜市)人,中国古代伟大的思想家、政治家、教育家,儒家学派创始人。孔子开创了私人讲学之风,倡导仁、义、礼、智、信,思想核心是仁。晚年修订并教授六经即《诗》、《书》、《礼》、《乐》、《易》、《春秋》。</p><p class="ql-block ql-indent-1">《论语》:</p><p class="ql-block ql-indent-1">《论语》是记载孔子及其弟子言行的语录,共二十卷,11705个汉字,由孔子的弟子及其再传弟子编写,是我国古代儒家经典著作之一,是首创语录体著作。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 诫子书</p><p class="ql-block"> (三国)诸葛亮</p><p class="ql-block ql-indent-1">夫君子之行,静以修身, 俭以养德。非淡泊无以明志,非宁静无以致远。夫学须静也,才须学也,非学无以广才,非志无以成学。淫慢则不能励精,险躁则不能治性。年与时驰,意与日去,遂成枯落,多不接世,悲守穷庐,将复何及!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">君子的行为操守,从宁静来提高自身的修养,以节俭来培养自己的品德。不恬静寡欲无法明确志向,不排除外来干扰无法达到远大目标。学习必须静心专一,而才干来自学习,不学习就无法增长才干,没有志向就无法使学习取得成就。放纵懒散就无法振奋精神,急躁冒险就不能陶冶性情。年华随时光而飞驰,意志随岁月而流逝。于是最终枯败零落,大多不接触世事、不为社会所用,只能悲哀地坐守在那穷困的居舍,悔恨又怎么来得及!</p><p class="ql-block ql-indent-1">作者简介:</p><p class="ql-block ql-indent-1">诸葛亮,字孔明。三国时期蜀汉丞相,中国古代杰出政治家、军事家、发明家、文学家。主要作品有《出师表》等。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 狼</p><p class="ql-block"> (清)蒲松龄</p><p class="ql-block ql-indent-1">一屠晚归,担中肉尽,止有剩骨。途中两狼,缀行甚远。</p><p class="ql-block ql-indent-1">屠惧,投以骨。一狼得骨止,一狼仍从。复投之,后狼止而前狼又至。骨已尽矣,而两狼之并驱如故。</p><p class="ql-block ql-indent-1">屠大窘,恐前后受其敌。顾野有麦场,场主积薪其中,苫蔽成丘。屠乃奔倚其下,弛担持刀。狼不敢前,眈眈相向。</p><p class="ql-block ql-indent-1">少时,一狼径去,其一犬坐于前。久之,目似瞑,意暇甚。屠暴起,以刀劈狼首,又数刀毙之。方欲行,转视积薪后,一狼洞其中,意将隧入以攻其后也。身已半入,止露尻尾。屠自后断其股,亦毙之。乃悟前狼假寐,盖以诱敌。</p><p class="ql-block ql-indent-1">狼亦黠矣,而顷刻两毙,禽兽之变诈几何哉?止增笑耳。</p><p class="ql-block">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">一个屠夫天晚回家,担子里的肉已经卖完,只有剩下的骨头。路上遇到两只狼,跟在他后面走了很远。</p><p class="ql-block ql-indent-1">屠夫害怕,把骨头投给狼。一只狼得到骨头停下了,另一只狼仍然跟着他。屠夫又投骨头,后得到骨头的狼停下了,前次得到骨头的狼又赶到了。骨头已经没有了,但是两只狼仍旧像原来那样一起追赶屠夫。</p><p class="ql-block ql-indent-1">屠夫非常困窘急迫,恐怕前后一起受到狼的攻击。环顾四周发现田野里有一个打麦场,场主人把柴草堆积在打麦场里,覆盖得像个小山丘。屠夫于是跑过去倚靠在柴草堆下,放下担子拿着屠刀。两只狼不敢上前,瞪着眼睛看着屠夫。</p><p class="ql-block ql-indent-1">一会儿,一只狼径直离去,另一只狼像狗似的蹲坐在屠夫面前。时间长了那只狼好像闭上了眼睛,神情悠闲得很。屠夫突然跳起来,用刀砍狼的脑袋,又连砍几刀把狼杀死。屠夫刚要走,转身看见柴草堆的后面,另一只狼正在柴草堆里打洞,打算从洞里钻进去攻击屠夫的背后。身子已经钻进去一半,只露着屁股和尾巴。屠夫从后面砍断了狼的大腿,也把它杀死了。屠夫这才想明白前面那只狼假装觉,原来是用这种方式迷惑敌方。</p><p class="ql-block ql-indent-1">狼也太狡猾了,可是只一会儿两只狼都被杀死了,禽兽的诡诈手段能有多少啊?只是增加笑料罢了。</p><p class="ql-block">作者简介</p><p class="ql-block ql-indent-1">蒲松龄(1640年6月5日一1715年2月25日),字留仙,一字剑臣,别号柳泉居士,世称聊斋先生,自称异史氏。山东济南府淄川(今山东省淄博市淄川区洪山镇芦蒲家庄)人。清代杰出文学家,优秀短篇小说家,主要著作有文言文短篇小说集《聊斋志异》,借描写神仙狐鬼的故事或揭露封建统治的黑暗,或抨击科举制度的腐朽,或表现反抗封建礼教的束缚,具有丰富的思想内容。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 穿井得一人(寓言)</p><p class="ql-block"> 《吕氏春秋》</p><p class="ql-block ql-indent-1">宋之丁氏,家无井而出溉汲,常一人居外.。及其家穿井,告人曰:“吾穿井得一人。有闻而传之者:“丁氏穿井得一人。”国人道之,闻之于宋君。宋君令人问之于丁氏,丁氏对曰:“得一人之使,非得一人于井中也。”求闻之若此,不若无闻也。</p><p class="ql-block">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">宋国有个姓丁的人,家里没有水井,需要出门去打水浇地,经常派一人在外面专管打水。等到他家打了水井的时候,他告诉别人说:“我家打井得到一个人。”有人听到这话传播说:“丁家打井打出了一个人。”居住在国都中的人都谈论这件事,使宋国的国君听到了,宋国国君派人去向姓丁的问这件事,姓丁的人回答说:“得到一个人的劳力,并不是从井中得到一个人。”早知道是这样,还不如不问。</p><p class="ql-block ql-indent-1">寓意</p><p class="ql-block ql-indent-1">不可轻信流言,盲目随从,否则会闹出以讹传讹,三人成虎的笑话,使事情的真相被传得面目全非。</p><p class="ql-block ql-indent-1">说明的道理</p><p class="ql-block ql-indent-1">凡事都要亲自调查研究,才能弄清楚事情真相。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">《吕氏春秋》又名《吕览》,是在秦国相邦吕不韦的主持下集合门客们编撰的一部杂家名著。成书于公元前239年。</p> <p class="ql-block"> 杞人忧天</p><p class="ql-block"> 《列子》</p><p class="ql-block ql-indent-1">杞国有人忧天地崩坠,身亡所寄,废寝食者。</p><p class="ql-block ql-indent-1">又有忧彼之所忧者,因往晓之,曰:“天,积气耳,亡处亡气。若屈伸呼吸,终日在天中行止,奈何忧崩坠乎?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">其人曰:“天果积气,日月星宿,不当坠耶?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">晓之者曰:“日月星宿,亦积气中之有光耀者,只使坠,亦不能有所中伤。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">其人曰:“奈地坏何?” </p><p class="ql-block ql-indent-1">晓之者曰:“地,积块耳,充塞四虚,亡处亡块。若躇步跐蹈,终日在地上行止,奈何忧其坏?</p><p class="ql-block ql-indent-1">其人舍然大喜,晓之者亦舍然大喜。</p><p class="ql-block ql-indent-1">译文:</p><p class="ql-block ql-indent-1">杞国有个人担心天地会崩塌,自身失去依存的地方,于是不睡觉不吃饭了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">又有一个担心他因为那担忧而出问题的人,因此去开导他,说:“天,是聚集在一起的气体,无一处没有气(气往哪里崩溃呢)。你身体屈伸和呼吸,一直在天中行动,为什么要担心它会崩溃呢?</p><p class="ql-block ql-indent-1">那个人说:“天确实是聚集的气体,太阳、月亮、星宿就不会掉下来吗?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">劝导他的人说:“太阳、月亮、星星也是气体中的发光者,即使掉下来,也不可能伤到谁。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">那个人说:“地塌陷了怎么办?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">劝导他的人说:“地,是聚积的土块,充满四方所有的角落,无一处没有土块(它还往哪里塌隐呢)。你走路踩踏,整天在这地上行动,为什么还要担忧地会塌陷呢?</p><p class="ql-block ql-indent-1">于是那人释然而开心,开导他的人也释然而开心。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">寓意</p><p class="ql-block ql-indent-1">不要整天怀着毫无必要的担心和忧虑</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">巜列子》是道家学派经典著作,作者列御寇(公元前450一公元前375年),战国前期道家代表人物。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">【课外古诗词诵读】</p><p class="ql-block">峨眉山月歌(唐 李白)</p><p class="ql-block">峨眉山月半轮秋,影入平羌江水流。</p><p class="ql-block">夜发清溪向三峡,思君不见下渝州。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">江南逢李龟年(唐 杜甫)</p><p class="ql-block">歧王宅里寻常见,崔九堂前几度闻。</p><p class="ql-block">正是江南好风景,落花时节又逢君。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">行军九日思长安故园(唐 岑参)</p><p class="ql-block">强欲登高去,无人送酒来。</p><p class="ql-block">遥怜故园菊,应傍战场开。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">夜上受降城闻笛(唐 李益)</p><p class="ql-block">回乐烽前沙似雪,受降城外月如霜。 </p><p class="ql-block">不知何处吹芦管,一夜征人尽望乡。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">秋词其一(唐 刘禹锡)</p><p class="ql-block">自古逢秋悲寂寥,我言秋日胜春朝。</p><p class="ql-block">晴空一鹤排云上,便引诗情到碧霄。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">夜雨寄北(唐 李商隐)</p><p class="ql-block">君问归期未有期 ,巴山夜雨涨秋池。</p><p class="ql-block">何当共剪西窗烛, 却话巴山夜雨时</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">十一月四日风雨大作其二(南宋 陆游)</p><p class="ql-block">僵卧孤村不自哀,尚思为国戍轮台。</p><p class="ql-block">夜阑卧听风吹雨,铁马冰河入梦来。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">潼关(清 谭嗣同)</p><p class="ql-block">终古高云簇此城,秋风吹散马蹄声。</p><p class="ql-block">河流大野犹嫌束,山入潼关不解平。</p><p class="ql-block"><br></p>