学习笔记—192诗经小雅《正月》

太阳出来了

<p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">《小雅·正月》,是一位忧国忧民、愤世嫉俗的周大夫创作的怨刺周幽王的诗歌。此诗表现了末世昏君、得志小人和广大人民三种人的心态,道出了乱世人民的不幸。全诗十三章,前八章每章八句,后五章每章六句,通篇以诗人忧伤、孤独、愤懑的情绪为主线,并不断地强化忧伤情绪,格调哀婉沉郁,情感跌宕起伏,结构首尾贯串,一气呵成。</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">原文解读</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">正 zhēng 月 yuè 繁 fán 霜 shuāng,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">( 正月~夏历四月,周历六月,因为是“纯阳用事”的正阳之月,故称正月。繁~多,浓重,一说白。天象有异,社会动荡,这是古人的一种认识)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">我 wǒ 心 xīn 忧 yōu 伤 shāng。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">民 mín 之 zhī 讹 é 言 yán, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(讹言~谣言。周朝寿命已尽的传言)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">亦 yì 孔 kǒng 之 zhī 将 jiāng。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(孔~很。将~大)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">念 niàn 我 wǒ 独 dú 兮 xī, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(念~思,想。独~孤独。言独自忧国忧民)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">忧 yōu 心 xīn 京 jīng 京 jīng。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(京京~忧愁深长 )</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">哀 āi 我 wǒ 小 xiǎo 心 xīn, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(哀~可怜。小心~顾虑)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">癙 shǔ 忧 yōu 以 yǐ 痒 yǎng。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(癙~幽闷。痒~病。)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">父 fù 母 mǔ 生 shēng 我 wǒ, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(叹自己生不逢时)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">胡 hú 俾 bǐ 我 wǒ 瘉 yù? </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(胡~为何。俾:使。瘉:病,指灾祸、患难。)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">不 bù 自 zì 我 wǒ 先 xiān, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(自~在。先~出生之前)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">不 bù 自 zì 我 wǒ 后 hòu。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(自~在。后~殁了以后。言灾祸正好让我遭逢)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">好 hǎo 言 yán 自 zì 口 kǒu,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> </b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(自~从,出自)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">莠 yǒu 言 yán 自 zì 口 kǒu。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(莠言~坏话)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">忧 yōu 心 xīn 愈 yù 愈 yù, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(愈愈~益甚之意,一说为忧惧貌)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">是 shì 以 yǐ 有 yǒu 侮 wǔ。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(是以~因此。有侮~受到侮辱)</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;"></b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">忧 yōu 心 xīn 惸 qióng 惸 qióng, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(惸~忧郁不快)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">念 niàn 我 wǒ 无 wú 禄 lù。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(念~思,先。无禄:不幸)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">民 mín 之 zhī 无 wú 辜 gū, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(民~平民百姓。无辜~没有过错和罪过)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">并 bìng 其 qí 臣 chén 仆 pú。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(并~一起。 臣仆~毛传:「古者有罪不入于刑,则役之圜土,以为臣仆)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">哀 āi 我 wǒ 人 rén 斯 sī,</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(哀~可怜。一说哀伤,一说借为爱。我人~我们这些人。斯~语气词,相当于“啊”)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">于 yú 何 hé 从 cóng 禄 lù? </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(于~到。何从~从何处。禄~领取俸禄)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">瞻 zhān 乌 wū 爰 yuán 止 zhǐ? </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(瞻乌~富人屋上的鸟。乌~周家受命之征兆。爰~:语助词。止~栖止)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">于 yú 谁 shuí 之 zhī 屋 wū?</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(于~到。屋~房屋)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">瞻 zhān 彼 bǐ 中 zhōng 林 lín,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(瞻~远望。彼~那。中林~树林中) </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">侯 hóu 薪 xīn 侯 hóu 蒸 zhēng。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(侯、维~语助词。薪、蒸~木柴,比兴手法。人世间也有各色人)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">民 mín 今 jīn 方 fāng 殆 dài,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(今~当今,现在。方~正在。殆~危,陷入困境) </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">视 shì 天 tiān 梦 mèng 梦 mèng。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(视~看。天~天子,指周幽王。梦梦~混乱,不明智)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">既 jì 克 kè 有 yǒu 定 dìng, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(既~要是,如果。克~能。定~止,停止动乱)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">靡 mǐ 人 rén 弗 fú 胜 shèng。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(靡人弗胜:没有人不被上天战胜)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">有 yǒu 皇 huáng 上 shàng 帝 dì, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(有皇:犹“皇皇”,伟大。上帝~老天爷)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">伊 yī 谁 shuí 云 yún 憎 zēng?</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(伊:句首语助词。云:句中语助词。憎~憎恨。谁憎~憎谁)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"></b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">谓 wèi 山 shān 盖 hé 卑 bēi, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(谓~说。盖~“盍hé”的通假字,何其,多么。卑~庳bēi,低~与高相对)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">为 wéi 冈 gāng 为 wéi 陵 líng。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(为~是。冈~山脊。陵~大阜。冈陵~这里借为高大的意思,比兴手法)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">民 mín 之 zhī 讹 é 言 yán, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(讹言~谣言。周朝寿命已尽的传言)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">宁 nìng 莫 mò 之 zhī 惩 chéng。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> </b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(宁:乃,却。惩:止,制止。宁莫~难道没有人)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">召 zhào 彼 bǐ 故 gù 老 lǎo, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(召~召集。故老~旧臣,元老,商讨如何改变现状)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">讯 xùn 之 zhī 占 zhān 梦 mèng。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(讯:问。占梦:占卜之官,太仆之类。问询太仆所梦吉凶)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">具 jù 曰 yuē 予 yú 圣 shèng,</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(具~犹“俱” ,全,都。曰~言,说。予~自己。圣~圣明)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">谁 shuí 知 zhī 乌 wū 之 zhī 雌 cí </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">雄 xióng!</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(谁~那个人。知~知道,辨明。乌~乌鸦。雌雄~母公)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">谓 wèi 天 tiān 盖 hé 高 gāo, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(谓~说。天~苍天。盖~多么)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">不 bù 敢 gǎn 不 bù 局 jú。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(局~本或作“跼”,屈曲不伸)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">谓 wèi 地 dì 盖 hé 厚 hòu, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">不 bù 敢 gǎn 不 bù 蹐 jí。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(蹐~累足,用最小的步子走路。天不高地不厚,君王恩德很淡薄,逢此乱世唯有小心翼翼)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">维 wéi 号 háo 斯 sī 言 yán,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);"> (号~长言之也,呼叫,呼号。斯~犹“而”,或作“此”字讲,均可。言~话)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(1, 1, 1);">有 yǒu 伦 lún 有 yǒu 脊 jǐ。</b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);"> (伦~理。脊~通“迹”,迹训道,又可训理。伦脊~道理)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">哀 āi 今 jīn 之 zhī 人 rén, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(哀~悲叹)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">胡 hú 为 wéi 虺 huǐ 蜴 yì?</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(胡为~为什么是。虺蜴~一说是蝾螈,蜼wěi、蛇医;一说是两样东西,虺为毒蛇,毒虫之名,蜴为蜥蜴。)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">瞻 zhān 彼 bǐ 阪 bǎn 田 tián,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(阪田~山坡田,硗qiāo薄之田。)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">有 yǒu 菀 wǎn 其 qí 特 tè。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(菀~蒲草,水葱一类植物茂盛貌。特~特生之苗)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">天 tiān 之 zhī 杌 wù 我 wǒ, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(天~苍天。扤~摧残,折磨)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">如 rú 不 bù 我 wǒ 克 kè。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(如~好像。不~非要。克~战胜。“如不我克”中的“我克”用了宾语前置,即”克我“,战胜我的意思)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">彼 bǐ 求 qiú 我 wǒ 则 zé, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(彼~那时,当初。求~寻求,需要。则~语气词)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">如 rú 不 bù 我 wǒ 得 dé。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(如不~好像一定要。我得~得我,得到我)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">执 zhí 我 wǒ 仇 qiú 仇 qiú, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(执~执持,指得到。仇仇:慢怠,缓执之意)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">亦 yì 不 bù 我 wǒ 力 lì。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(亦~连词,也。力~用力。意思是不好好重用我)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">心 xīn 之 zhī 忧 yōu 矣 yǐ, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">如 rú 或 huò 结 jié 之 zhī。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(如或~好像有。结~绳结)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">今 jīn 兹 zī 之 zhī 正 zhèng, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(今兹~现在。正~“政”的借字,朝政,国家政务)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">胡 hú 然 rán 厉 lì 矣 yǐ? </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(胡然~为何。厉~猛厉,暴虐)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">燎 liáo 之 zhī 方 fāng 扬 yáng,</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(燎~山野之火。方~正。扬~炽盛 )</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">宁 nìng 或 huò 灭 miè 之 zhī? </b><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(宁:岂,怎么。灭~扑灭)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">赫 hè 赫 hè 宗 zōng 周 zhōu, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(赫赫~显赫,繁盛。宗周~西周)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">褒 bāo 姒 sì 灭 miè 之 zhī!</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(褒姒~周幽王的宠妃。褒~国名。姒~姓。灭~毁灭)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);"> </b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">终 zhōng 其 qí 永 yǒng 怀 huái, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(终~既。永~深长,一直。怀~忧伤,愁怀)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">又 yòu 窘 jiǒng 阴 yīn 雨 yǔ。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(窘~困。一说训仍,忧伤遇阴雨天,更加凄凉)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">其 qí 车 chē 既 jì 载 zài, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(其~那。既~已。载~装载,装满货物)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">乃 nǎi 弃 qì 尔 ěr 辅 fǔ。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(乃~才。弃~抛弃。尔~你的。辅~车厢板)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">载 zài 输 shū 尔 ěr 载 zài, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(句首之载犹“则”“乃”“且”字,下一载字指所装载之物。输~堕)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">将 jiāng 伯 bó 助 zhù 予 yú!</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(将:请求。伯:古人对男子的敬称。助~帮助。予~我)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"></b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">无 wú 弃 qì 尔 ěr 辅 fǔ, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(无~不。弃~抛弃。尔~你。辅:车两侧的挡板)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">员 yún 于 yú 尔 ěr 辐 fú。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(员~加固,增益。辐~车辐)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">屡 lǚ 顾 gù 尔 ěr 仆 pú, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">(屡~经常。顾~照顾。仆:通“轐”,也叫伏兔,像伏兔一样附在车轴上固定车轴的东西,一说仆即车夫)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">不 bù 输 shū 尔 ěr 载 zài。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(输~坠落。载~所载物品)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">终 zhōng 逾 yú 绝 jué 险 xiǎn,</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(终~既。逾~度过。绝险:极大的险阻 )</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">曾 zēng 是 shì 不 bù 意 yì。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(曾~竟。不意~不留意,不在意)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">鱼 yú 在 zài 于 yú 沼 zhǎo, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(沼~水池,一说圆曰池,曲曰沼。)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">亦 yì 匪 fěi 克 kè 乐 lè。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(匪~同非,不。克~能。乐~安乐)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">潜 qián 虽 suī 伏 fú 矣 yǐ, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(潜~下潜。伏~隐匿,隐藏)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">亦 yì 孔 kǒng 之 zhī 炤 zhāo。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(亦~但是。孔~很,甚。昭~明,明了,清晰)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">忧 yōu 心 xīn 惨 cǎn 惨 cǎn, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(惨惨:忧愁不安)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">念 niàn 国 guó 之 zhī 为 wéi 虐 nüè!</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(念~心想。为~干,做。虐,是残暴的意思)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">彼 bǐ 有 yǒu 旨 zhǐ 酒 jiǔ,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(彼~那个场所。旨~美 )</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">又 yòu 有 yǒu 嘉 jiā 肴 yáo。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(嘉肴~美味的下酒菜)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">洽 qià 比 bǐ 其 qí 邻 lín, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(洽~融洽)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">婚 hūn 姻 yīn 孔 kǒng 云 yún。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(婚姻~有姻缘关系的人 。孔~很。云~亲近,和乐;一说同芸,多)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">念 niàn 我 wǒ 独 dú 兮 xī, </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(念~想。独~孤单,孤独)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">忧 yōu 心 xīn 殷 yīn 殷 yīn。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(殷殷~忧愁的样子)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"><span class="ql-cursor"></span>佌 cǐ 佌 cǐ 彼 bǐ 有 yǒu 屋 wū,</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">(佌佌~比喻小人卑微。屋~华丽的住房)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">蔌 sù 蔌 sù 方 fāng 有 yǒu 谷 gǔ。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(蔌蔌~鄙陋的人。方~正。谷~五谷杂粮)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">民 mín 今 jīn 之 zhī 无 wú 禄 lù, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(民~黎民。今~当今。禄~福禄)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">天 tiān 夭 yāo 是 shì 椓 zhuó。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(夭~灾祸。椓~打击)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">哿 gě 矣 yǐ 富 fù 人 rén, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(哿~欢乐。富~富足)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">哀 āi 此 cǐ 惸 qióng 独 dú。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">(哀~可怜。此~这些。惸独~忧郁不快孤独的人)</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">译文</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">正月地上满是霜,让我心中很忧伤。民心已乱谣言起,谣言传播遍四方。独我一人愁当世,忧思不去萦绕长。可怜担惊又受怕,忧思成疾病难当。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">父母生我不逢时,为何令我遭祸殃?苦难不早也不晚,此时恰落我头上。好话既都嘴里说,坏话也全口中讲。忧心忡忡不合时,因此受辱遭中伤。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">郁郁不乐心里忧,想我没福能消受。平民百姓无罪过,也成奴仆居末流。可悲我们若亡国,利禄功名哪里求?看那乌鸦将止息,飞落谁家屋檐头?</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">远望树林成一片,粗细只能当柴烧。百姓正在危难中,上天昏睡不知道。如果天命已确定,没人抗拒能奏效。上帝皇皇最英明,究竟恨谁请相告?</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">人说山丘多么低,实为高峰与峻岭。民间谣言纷纷起,不去制止哪能行。但见老臣受征召,请他占梦来问讯。都说自己最灵验,乌鸦雌雄谁分清?</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">人说天空多么高,我却怕撞把腰弯。人说大地多么厚,我却怕陷把脚踮。高声呼叫这些话,有条有理不瞎编。令我悲哀今世人,为何像蛇毒牙尖!</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">请看山坡田地里,禾苗特出长得茂。上天这样折磨我,唯恐把我打不倒。当初朝廷来求我,唯恐推辞不应召。得到我后很慢待,不再重用与倚靠。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">心中忧愁深又长,好像绳结不能解。当今政治真难说,为何越来越暴烈?大火熊熊烧起时,难道有谁能扑灭?辉煌显赫周王朝,褒姒竟然将它灭。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">忧伤满怀常惨惨,又遇天阴雨绵绵。车箱已经装载满,竟然抽去车挡板。等到货物掉下来,大哥帮忙才叫唤。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">车上箱板不要扔,加固辐条牢又安。轴上伏兔勤检查,装载货物莫丢散。这样终能渡艰险,莫将此事等闲看。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">鱼儿生活在池沼,并非让它乐逍遥。即使深藏不敢动,水清照样看得到。忧思满怀愁不已,想那朝政太残暴。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">他有美酒醇又香,山珍海味任品尝。四邻五党多融洽,姻亲裙带联结广。想我孤独只一身,郁郁不乐心忧伤。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">卑鄙小人有华屋,庸劣之徒有米谷。今世黎民贫无禄,饱受天灾无人助。富贵人家多欢乐,可怜穷人太孤独。</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">创作背景</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"><span class="ql-cursor"></span>《小雅·正月》是一首政治怨刺诗,当作于西周将亡之时,怨刺对象当是周幽王。诗中言“赫赫宗周,褒姒灭之”是预料之词。</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">写作欣赏</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 《正月》是孤独者的哀歌,是忧患者的心语。这首长达九十四行的抒情诗,以其深沉的感情,丰赡的比喻,流美的语言,把作者的主观感情强调得如此鲜明,表现得如此饱满,很值得我们注意。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 诗从繁霜取象,一开始就于主体同客体的关系着墨,用“我心忧伤”统摄全篇,或广泛取喻,或反复咏叹,把社会主导思潮批判者的形象,有力地推到读者面前。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> “正月”指周历六月,已属初夏反而多霜,是气候反常,引出“心忧”一语。全诗紧紧扣住“忧”字,以“我”为主线层层展开。由“我”的身世、经历、遭遇带出忧患之情,逐渐而及世之谣诼,而及国民大众,而及昊昊苍天,而及世事,而及朝政,直至卑劣的新贵。“我”既是时代、社会和人生之不幸的承受者,更是它们的诘责者。诗中所表达出的个人的悲愤、恐惧和孤独的复杂情感,其急切之状,其哀痛之深,具有强烈的时代特征,是个人之情对于人生之情和时代之情的聚光。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 诗人在“民之讹言”中感念自身的孤独无援,在天之梦梦中悲叹自身的渺小,在君臣的“为虐”中宣泄自己的愤懑。举头问青天,天是个谜,“有皇上帝,伊谁云憎?”四处讯问故老巫觋,他们只晓得欺世盗名,“谁知乌之雌雄?”凡此种种,如“鱼在于沼”“潜虽伏矣”“亦匪克乐”,愁怀如此深长,怎能排解?“父母生我,胡俾我瘉?不自我先,不自我后。”尽管它们明白无误地讲出了生不逢时的苦恼,但是,回荡在字句之外的那对现存秩序的否定之情,又何等凝重!</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 《正月》主体意识很强,表现在“我”与“时”(一至三章)、“我”与“天”(四至五章)、“我”与“君”“人”(六至七章)、“我”与“政”(八至十一章)以及“我”与新贵诸方面。这五个方面(或层次)彼此区别又相互联系着,主体同客体共处于尖锐的对峙关系中,并在这对峙中显示着自己的充分存在。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 传统的说法,大多认为《正月》是周室大夫刺幽王的篇什,这样讲也未尝不可,可惜却把诗本身的丰富内蕴讲得狭窄了。它远远不止于刺刺幽王而已,它让我们具体地感受到了一场社会大变动所激起的精神裂变。</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">名句摘录</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">正月繁霜,我心忧伤。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">念我独兮,忧心京京。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">哀我小心,癙忧以痒。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">父母生我,胡俾我瘉?</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">不自我先,不自我后。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">好言自口,莠言自口。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">忧心愈愈,是以有侮。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">忧心惸惸,念我无禄。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">瞻乌爰止?于谁之屋?</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">民今方殆,视天梦梦。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">既克有定,靡人弗胜。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">有皇上帝,伊谁云憎?</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">谓山盖卑,为冈为陵。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">谓天盖高,不敢不局。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">谓地盖厚,不敢不蹐。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">维号斯言,有伦有脊。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">哀今之人,胡为虺蜴?</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">天之杌我,如不我克。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">彼求我则,如不我得。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">执我仇仇,亦不我力。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">心之忧矣,如或结之。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">今兹之正,胡然厉矣?</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">燎之方扬,宁或灭之?</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">终其永怀,又窘阴雨。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">其车既载,乃弃尔辅。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">载输尔载,将伯助予!</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">无弃尔辅,员于尔辐。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">屡顾尔仆,不输尔载。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">终逾绝险,曾是不意。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">鱼在于沼,亦匪克乐。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">潜虽伏矣,亦孔之炤。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">彼有旨酒,又有嘉肴。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">洽比其邻,婚姻孔云。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">念我独兮,忧心殷殷。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">佌佌彼有屋,蔌蔌方有谷。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">民今之无禄,天夭是椓。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"><span class="ql-cursor"></span>哿矣富人,哀此惸独。</b></p>