诗经•小雅•谷风之什(第207—208首)

默默

207.小明 <p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">明明上天,照临下土。我征徂西,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">至于艽野。二月初吉,载离寒暑。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">心之忧矣,其毒大苦。念彼共人,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">涕零如雨。岂不怀归?畏此罪罟!</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">昔我往矣,日月方除。曷云其还?</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">岁聿云莫。念我独兮,我事孔庶。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">心之忧矣,惮我不暇。念彼共人,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">睠睠怀顾!岂不怀归?畏此谴怒。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">昔我往矣,日月方奥。曷云其还?</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">政事愈蹙。岁聿云莫,采萧获菽。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">心之忧矣,自诒伊戚。念彼共人,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">兴言出宿。岂不怀归?畏此反覆。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">嗟尔君子,无恒安处。靖共尔位,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">正直是与。神之听之,式谷以女。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">嗟尔君子,无恒安息。靖共尔位,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">好是正直。神之听之,介尔景福。</span></p> 译文 <p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">高高在上那朗朗青天,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">照耀大地又俯察人间。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">我为公事奔走往西行,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">所到的地域荒凉僻远。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">周正二月某吉日起程,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">迄今历经酷暑与严寒。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">心里充满了忧伤悲哀。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">深受折磨我痛苦不堪。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">想到那恭谨尽职的人,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">禁不住潸潸泪如涌泉。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">难道我不想回归家园?</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">只怕将法令之网触犯。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">想当初我刚踏上征途,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">那时候正逢旧岁将除。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">什么日子才能够回去?</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">眼看年将终归期仍无。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">顾念到自己形单影只,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">差事却多得数不胜数。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">心里充满了忧伤悲哀,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">我疲于奔命无暇自顾。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">想到那恭谨尽职的人,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">我无限眷念朝夜思慕。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">难道我不想回归家园?</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">只怕上司的责罚恼怒。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">想当初我刚踏上征途,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">正值由寒转暖的气候。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">什么日子才能够回去?</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">公务却越加繁忙急骤。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">眼看将年终时日无多,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">人们正忙着采蒿收豆。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">心里充满了忧伤悲哀,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">我自讨苦吃自作自受。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">想到那恭谨尽职的人,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">我辗转难眠思念不休。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">难道我不想回归家园?</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">只怕世事翻覆祸当头。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">长叹息你们这些君子,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">莫贪图安逸坐享福分。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">应恭谨从事忠于职守,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">交正直之士亲近贤人。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">神灵就会听到这一切,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">从而赐你们福祉鸿运。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">长叹息你们这些君子,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">莫贪图安逸碌碌无为。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">应恭谨从事忠于职守,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">与正直之士亲近伴随。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">神灵就会听到这一切,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);"><span class="ql-cursor"></span>从而赐你们洪福祥瑞。</span></p> 鉴赏 <p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">这是一首描写久役远出之人怀归念友的小诗。此诗既多侧面地表现了诗人的内心世界,又展示了他心理变化的轨迹。全诗五章,前三章每章十二句,后二章每章六句。通篇采用赋体手法,不借助比兴,而是直诉胸臆,将叙事与抒情融为一体,娓娓道来,真切感人。</span></p> 208.鼓钟 <p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">鼓钟将将,淮水汤汤,忧心且伤。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">淑人君子,怀允不忘。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">鼓钟喈喈,淮水湝湝,忧心且悲。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">淑人君子,其德不回。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">鼓钟伐鼛,淮有三洲,忧心且妯。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">淑人君子,其德不犹。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">鼓钟钦钦,鼓瑟鼓琴,笙磬同音。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">以雅以南,以籥不僭。</span></p> 译文 <p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">敲起乐钟声铿锵,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">淮水奔流浩荡荡,我心忧愁又悲伤。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(255, 138, 0);">遥想善良的君子,深切怀念永难忘。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">敲起乐钟声和谐,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">淮水滔滔不停歇,我心忧愁又悲切。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">遥想善良的君子,德行正直且无邪。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">敲起乐钟擂起鼓,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">乐声回荡在三洲,我心悲哀又难受。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">遥想善良的君子,美德传扬垂千秋。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">敲起乐钟声钦钦,</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">又鼓瑟来又弹琴,笙磬谐调又同音。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">配以雅乐和南乐,籥管合奏音更真。</span></p> 鉴赏 <p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74);">这是描写聆听音乐、怀念善人君子的诗,诗中记录了钟、鼓、琴、瑟、笙、磬、雅、南、籥等多种乐器共同演奏的场面。全诗四章,每章五句。前三章写耳闻钟鼓铿锵,面对滔滔流泻的淮水,不禁悲从中来,忧思萦怀,于是想到了“淑人君子”,对他的美德懿行心向往之;后一章描写钟鼓齐鸣、琴瑟和谐、笙磬同音、雅南合拍的美妙乐境。此诗描写音乐富有想象和创造性,场面感较强,很有感染力。</span></p>