<p class="ql-block" style="text-align:center;">小寒已近手难舒,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">终日掩门深闭庐。</p> <p class="ql-block"> 《中国天文年历》显示,1月5日17时14分迎来“小寒”节气,标志着季冬时节正式开始。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;"> 小寒,是二十四节气中的第23个节气,也是冬季的第5个节气。</span></p> <p class="ql-block"> 此时节,正值一年中最寒冷的“三九”时段,“滴水成冰手难舒”,但年味也越来越浓,人们开始进入“忙年”的节奏,着手春节的各种准备。</p><p class="ql-block"> 它与大寒、小暑、大暑及处暑一样,都是表示气温冷暖变化的节气。小寒的天气特点是:天渐寒,尚未大冷。</p> 小寒•三候 <p class="ql-block"> 二十四节气中只有白露和小寒是完全以鸟类作为物候标识的。古人认为,“禽鸟得气之先”,鸟类在感知阴阳之气流转方面有难以比拟的天赋。</p> <p class="ql-block"> 古人描述的小寒物语是:一候雁北乡,二候鹊始巢,三候雉始鸲。大雁北迁,喜鹊筑巢,野鸡鸣叫。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"> 一候雁北乡(xiàng)</p><p class="ql-block"> 乡,向导之义。二阳之候,雁将避热而回,今则乡北飞之,至立春后皆归矣,禽鸟得气之先故也。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">二候鹊始巢</p><p class="ql-block"> 喜鹊也,鹊巢之门每向太岁,冬至天元之始,至后二阳已得来年之节气,鹊遂可为巢,知所向也。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">三候雉始雊(gòu)</p><p class="ql-block"> 雉,文明之禽,阳鸟也;“雊”为鸣叫的意思,雉在接近四九时会感阳气的生长而鸣叫。</p> 小寒•习俗 <p class="ql-block" style="text-align:center;">溜冰</p><p class="ql-block"> 我国北方各省,入冬之后天寒地冻,河面结冰厚实,有马拉或狗拉爬犁,有供人玩耍的冰床,也有人穿冰鞋在冰面穿梭。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">赏梅</p><p class="ql-block"> “墙角数枝梅,凌寒独自开”,此时腊梅已开,红梅含苞待放,凑近细观,幽香拂面,精神为之清爽振奋。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">腊祭</p><p class="ql-block"> “小寒”是腊月的节气,由于古人会在十二月份举行合祀众神的腊祭,因此把腊祭所在的十二月叫腊月。腊的本义是“接”,取新旧交接之意。腊祭为我国古代祭祀习俗之一,远在先秦时期就已形成。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">吃菜饭</p><p class="ql-block"> 古时,南京人对小寒颇重视,但随着时代变迁,现已渐渐淡化,如今人们只能从生活中寻找出点点痕迹。</p><p class="ql-block"> 到了小寒,老南京一般会煮菜饭吃,菜饭的内容并不相同,有用矮脚黄青菜与咸肉片、香肠片或是板鸭丁,再剁上一些生姜粒与糯米一起煮的,十分香鲜可口。其中矮脚黄、香肠、板鸭都是南京的著名特产,可谓是真正的“南京菜饭”,甚至可与腊八粥相媲美。</p> 小寒•诗词 <p class="ql-block" style="text-align:center;">咏廿四气诗•小寒十二月节</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">唐·元稹</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">小寒连大吕,欢鹊垒新巢。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">拾食寻河曲,衔柴绕树梢。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">霜雁近北首,雊雉隐聚茅。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">莫怪严凝切,春冬正月交。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">小寒食舟中作</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">唐·杜甫</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">佳辰强饭食犹寒,隐几萧条带鹖冠。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">春水船如天上坐,老年花似雾中看。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">娟娟戏蝶过闲幔,片片轻鸥下急湍。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">云白山青万馀里,愁看直北是长安。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">小园独酌</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">宋·陆游</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">横林摇落微弄丹,深院萧条作小寒。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">秋气已高殊可喜,老怀多感自无欢。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">鹿初离母斑犹浅,橘乍经霜味尚酸。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">小酌一卮幽兴足,岂须落佩与颓冠?</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">窦园醉中前后五绝句</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">宋·陈与义</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">东风吹雨小寒生,杨柳飞花乱晚晴。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">客子从今无可恨,窦家园里有莺声。</p> 小寒•养生 <p class="ql-block"> 天寒地冻北风吹,小寒时处二三九。小寒时节养生保健的原则:敛藏精气,固本扶元。</p> <p class="ql-block"> 适当的户外活动和锻炼,能够增强身体御寒能力。小寒时节的运动原则:一是日出后才开始锻炼,二是准备运动不可马虎。</p> <p class="ql-block"> 注意防寒保温,尤其是头部、腹部和足部,夜晚睡觉时不要紧靠墙,防止“冷辐射”。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">小寒料峭,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">一番春意换年芳,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">让我们尽情享受冬的魅力,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">期待即将到来的春天!</p>