<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">一.上山下乡篇 </p> <p class="ql-block">注:</p><p class="ql-block"> ① 江心寺:温州瓯江江心屿,内有文天祥寺。</p><p class="ql-block"> ②“踽踽故乡来”句:1968年10月社会各界开始动员应届毕业生上山下乡,初始我来到温州永嘉楠溪故里,但走的不踏实,离开集体形同孤雁,不知路在何方。当时家乡还处于文革武斗状态,在温州滞留数月后又踅返芜湖。于次年3月由三中母校重新安排到泾县苏红公社桃嶺大队插队落户。</p><p class="ql-block"> (1)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 桃嶺生产大队在皖南泾、旌、宁三县交界的崇山峻嶺环抱之中,两座山嶺把桃嶺与外界隔离开来,一座鸟雀嶺,一座黄莲嶺。双嶺此起彼伏相得益彰,逶迤绵延数十公里……云雾山中,我在此度过了将近两年时间的知青生涯。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"> (2)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 刚来桃嶺时,住在民兵队长肖龙生家堆放农具的东侧屋。夜晚,屋外山风呼啸、野猪嚎嗥;屋内老鼠成群结队,悉悉嗦嗦频繁作祟;山间气候阴冷,被衾潮湿,虱子跳蚤无处不在。终究夜难眠……</p><p class="ql-block"> (3)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 《桃嶺务农吟》</p><p class="ql-block"> 桃嶺安家,开门见山。</p><p class="ql-block"> 清溪绕屋,流水潺潺。</p><p class="ql-block"> 出门必备,草鞋扁担。</p><p class="ql-block"> 壁掛天梯,石階登攀。</p><p class="ql-block"> 上山伐树,下山挑粮。</p><p class="ql-block"> 竹木茶碳,肩挑背扛。</p><p class="ql-block"> 村头种菜,村尾采桑。</p><p class="ql-block"> 入林挖笋,出林剥檀。</p><p class="ql-block"> 火耕刀种,围土打墙。</p><p class="ql-block"> 自食其力,柴米油盐。</p><p class="ql-block"> 春沐细雨,秋顶骄阳。</p><p class="ql-block"> 朝承寒露,晚披霞光。</p><p class="ql-block"> 研池落墨,临渊听泉。</p><p class="ql-block"> 昼吟唐宋,夜想亲娘。</p><p class="ql-block"> 举头邀月,俯首思乡。</p><p class="ql-block"> 躬耕垄亩,情栓甘棠。</p><p class="ql-block"> 锦书难托,望断秋雁。</p><p class="ql-block"> 衿稠辗转,前景迷茫。</p><p class="ql-block"> 难相自弃,追寻梦想。</p><p class="ql-block"> 青春不负,韶华时光。</p><p class="ql-block"> 生活磨励,艰苦篇章。</p><p class="ql-block"> 感心动耳,荡气迴腸!</p><p class="ql-block"> (4)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 四、五月间春茶开园,正值谷雨时节,生产队从山外请来了许多采茶工,平日里冷冷清清的山沟沟突然间热闹了起来。天刚麻麻亮人们就背上背篓、茶筐和麻袋漫山地去采茶。</p><p class="ql-block"> (5)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 夏茶采过后,七、八月间漫山遍野的茶园开始疯长野草,我们要用锄头把泥土翻一番,这样来年的春茶才能长得更好。山头上的骄阳火辣辣地,有意炙烤着我们这群“面朝黄土背朝天”的茶农……</p><p class="ql-block"> (6)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 每一天出工,我都埋头努力干活,但心中却默默地关心着缓慢西移的日头,企盼着那夕阳夜幕的快点降临……</p><p class="ql-block"> (7)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 附:王济生原诗《晚霞》</p><p class="ql-block"> 我喜欢晚霞,</p><p class="ql-block"> 因为她象征着我一天劳动的胜利。</p><p class="ql-block"> 每当太阳下山的时候,</p><p class="ql-block"> 我佇立在山头向西望去,</p><p class="ql-block"> 那一抹落日的余辉,</p><p class="ql-block"> 染红了天边的云彩,</p><p class="ql-block"> 彤红彤红的。</p><p class="ql-block"> 于是我陷入了深深的遐想……</p><p class="ql-block"> 远方的朋友啊,</p><p class="ql-block"> 此时此刻你是否和我一样,</p><p class="ql-block"> 也在憧憬着光辉灿烂的明天。</p><p class="ql-block"> (8)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 图注:桃嶺插队落户时的故居,2015年退休后旧地重游,在故居小屋前留影。</p><p class="ql-block"> (9)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 这是当年(1969年9月7日)参加“芜湖地区首届上山下乡积极分子代表大会”泾县代表团的集体合影。(四排左7是我)</p><p class="ql-block"> (10)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">注: </p><p class="ql-block"> 1. 鸟雀嶺、黄莲嶺是桃嶺村出山的两处山口。</p><p class="ql-block"> 2.其一:这是当年寄给远方朋友的抒怀诗。 “望镜台”是鸟雀嶺半山腰最陡的一段石阶天梯。 “彩路”:喻公路,表达当年对公路进山的渴望。改革开放后一条水泥公路终于修进桃嶺,现今梦已成真。</p><p class="ql-block"> 3. 其二: 这是“远方的朋友”步其韵回复我的诗,时正值1969年严冬时节,我用粉笔将此诗题写在黄莲嶺土地庙的横樑上以自勉,庙在诗留凡历30余载,00年代后因修公路炸平了黄莲嶺,土地庙与樑上题诗均已灰飞烟灭。</p><p class="ql-block"> (11)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">注:</p><p class="ql-block"> ①1970年12月招工回城,结束了上山下乡的知青生涯。此诗戏仿杜甫诗“闻官军收河南河北”。</p><p class="ql-block"> ②西阳:指桃嶺山外的西阳长途客车站,从桃嶺出来需要走40多里山路才能到达。这里每天有两趟去县城的班车,是当时唯一回芜湖的车道。</p><p class="ql-block"> (12)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 桃嶺两年的知青生涯,是我走向社会的起点,由此展开了人生的历练……</p><p class="ql-block"> (13)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">二、同学、朋友篇</p><p class="ql-block"> 为2018年9月26日召开“上山下乡50周年同学纪念会”撰写《序言》:</p> <p class="ql-block"> (14)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 为2018年9月26日召开“上山下乡50周年同学纪念会”撰写《结束语》:</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> (15)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 老同学欧阳叮叮是攝影爱好者,安徽省曁合肥市攝影家协会会员。这幅《秋山伊人》拍攝于2016年秋,是年欧阳去黄山旅游,下后山时经过这片虬劲老树林,满地落叶秋黄,路遇这位白裳佳丽自愿充当“模特”,于是抓拍了这张美图。正所谓“银杏树前现佳丽,秋山路上遇伊人”,故欧阳将此图命名为“秋山伊人”。</p><p class="ql-block"> 图美名美伊人美,此处不可无诗耳!</p><p class="ql-block"> (16)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">注:</p><p class="ql-block"> ① 这幅《絲瓜图》是欧阳叮叮的夫人画家史天霞女士的作品,欧阳将此画与《秋山伊人》一並转发到老同学微信群里供大家欣赏。有感于欧阳夫妇对艺术的追求,是故欣然题诗。史女士是安徽省暨合肥市美术家协会会员,安徽省巾帼书画院成员。</p><p class="ql-block"> ②絲瓜在北方有些地方叫葫芦,谐音“福禄”,以往画家诗人为絲瓜图题字落款,通常寓以福、禄之意。然而从史女士笔下的絲瓜图里首先感受到的却是“一缕清气”,並无世俗浮尘。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> (17)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 立夏,正是荷花盛开情浓时,赏荷正当其时也。这里精选九幅精美的荷花图,尤喜欢其中两幅“鸟恋莲粟”图。这首五言律诗《夏荷》,写于2017年6月21日微信朋友圈。其中有几幅荷花图是欧阳叮叮拍攝的,还有几幅是胡如儿、邬素琴两同学网上搜索发到朋友圈的。</p><p class="ql-block"> (18)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 一池夏荷,姿绰婉约;百顷风潭,十里飘香。古来赞美荷花的诗词俯拾即是,然则少有人知寒冬残荷之美,吾谓残荷香在梦里,美在心间。此诗为答谢老同学@多云转晴转载“残荷图”,写于2017年10月20日朋友圈。</p><p class="ql-block"> @多云转晴 点赞:残荷美在心间,来年又是亭亭玉立。</p><p class="ql-block">复@多云转晴:</p><p class="ql-block"> 残荷听雨,凄风里现萧条之美;</p><p class="ql-block"> 枯枝败叶,荒凉季存风骨之傲;</p><p class="ql-block"> 盘根束结,汙泥中孕育来春新翠。</p><p class="ql-block"> (19)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 与富英约请老同学王济生同游沪上韩湘园。济生依然儒雅如故,富英似“万绿丛中一点红”。转眼间我们都竞相奔七了。</p><p class="ql-block"> (20)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 步韵吕老师【七绝·大雪】</p><p class="ql-block"> 千里学书寄箴语,</p><p class="ql-block"> 曾头其脚落纸柔。</p><p class="ql-block"> 莫道窗前疏梅淡,</p><p class="ql-block"> 一根毫墨入心头。</p><p class="ql-block">附吕彦霖原诗:</p><p class="ql-block"> 【七绝·大雪】</p><p class="ql-block"> 雾重霜嚴鸦不语,</p><p class="ql-block"> 西风摇落叶声柔。</p><p class="ql-block"> 窗前一剪疏梅淡,</p><p class="ql-block"> 写作丹青压案头。</p><p class="ql-block">注:①大雪:节气也。</p><p class="ql-block"> ②曾头、其脚、一根毫:书法笔法术语。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> (21)</p> <p class="ql-block"> 老同学老朋友黄教伦、邬索琴伉俪情深,几十年来“妇唱夫随”,同甘共苦。如今功成身退落叶归根。正是“人伴黄昏面依旧,梦里在鸠兹。”(此二首作于三中高一②班同学群)</p><p class="ql-block"> 注 :</p><p class="ql-block"> ①“亦梦亦幻耕水东”句——当年上山下乡在泾县水东公社耕田插秧,回忆起来犹如还在梦幻之中。</p><p class="ql-block"> ②“一曲一弦舞长袖”句——邬同学擅长歌舞,黄同学演奏大提琴,由此相爱,情定终生。</p><p class="ql-block"> ③“也累也苦同创业” 句——改革开放后杭州絲绸行夫妻共同创业20余年。</p><p class="ql-block"> ④“一袭青衣忆当年,瑶台谁扮秦香莲?”——当年在芜湖县文工团邬同学扮演青衣“秦香莲”,黄同学乐队伴奏,“妇唱夫随”实至名归。</p><p class="ql-block"> (21)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 李正祥(网名@吉祥)是我同窗好友,此诗题于2016年6月6日,为其自制的立体相册而戏作。嗣后斯人不幸驾鹤西去,沉痛于心,悼念于怀,留其相册永作怀念。</p><p class="ql-block"> (22)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 注:</p><p class="ql-block"> ① @荷塘净月——60年前的藕園小学三年级小同窗潘甘来,如今的镜头笔头真个了得!在【荷塘净月】专栏中已发表98篇原创美文,图文并茂,字字珠矶,平均每周有1篇新作问世。集游记之大成,亲近自然,带娃育人,感悟生命,书写人间尘缘。</p><p class="ql-block"> ②“墨笺染尘缘未了”句:古人尝诗云:“墨笺染尘缘”。</p><p class="ql-block"> “染”:书写也; </p><p class="ql-block"> “尘”:指尘世间的人、事。</p><p class="ql-block"> “缘”:此处指作者与写作结下的不解情缘。</p><p class="ql-block"> (23)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 芜湖 “儿时伙伴”群部分老同学早餐会合影。</p><p class="ql-block"> (24)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 三.亲情篇</p> <p class="ql-block"> 2015年冬月偕老伴约泰宇、宁宇等到美东旅行,这首《虞美人》词为纽约友人后院的葡萄棚斗趣写生。</p><p class="ql-block"> (25) </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 2016年春和老伴随祥和名邸唱歌队到浙西、赣南,一睹天目山、龙虎山和龟峰的神采。</p><p class="ql-block"> (26)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">注:</p><p class="ql-block"> ①“锦江添灯”句:孙女安安“百日诞 ”庆宴在上海锦江饭店四楼举行。</p><p class="ql-block"> (27)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> “瓯绣”是温州民间传统工艺,与“湘绣”“粤绣”“川绣”並列为中国四大名绣。大姐李微微早年在温州刺绣工坊从事手工刺绣,小时跟随大姐在绣坊玩耍曾耳濡目染。此幅“锦羽 迎春”图为网搜瓯绣作品,受朋友邀请遂作此诗。</p><p class="ql-block"> (28)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 徽州,那里有梦幻中的黄山,有桃花源般的太平,有古朴的歙县,有蒙胧的新安江晨雾,还有如烟的往事……</p><p class="ql-block"> (29)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 再题•《梅》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 梅开旧庭院,微风逐暗香。</p><p class="ql-block"> 玉瓣照疏影,酒兴渐阑珊。</p><p class="ql-block"> 满襟别离恨,无凭苦寻芳。</p><p class="ql-block"> 底事重整理,旧痕添新伤。</p><p class="ql-block"> 2018年冬月于上海</p><p class="ql-block"> (30)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"> (31)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 雪竹吟①</p><p class="ql-block"> 雪竹出云翠,凭栏看雁飞。</p><p class="ql-block"> 余年吟情远,归来把酒杯。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 雪竹吟②</p><p class="ql-block"> 横笛吹愁尽, 雪压竹枝低。</p><p class="ql-block"> 寒梦向天涯, 无心问禅机。</p><p class="ql-block"> 2018.冬月</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> (32)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 松石恋</p><p class="ql-block"> 松攀石兮石牵松,</p><p class="ql-block"> 松石相依云海中。</p><p class="ql-block"> 华年弱冠黄山客,</p><p class="ql-block"> 最慕松石守始终。</p><p class="ql-block"> 2019.8.</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"> (33)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 《海棠花语》. 四绝</p> <p class="ql-block"> 注:</p><p class="ql-block"> ①“海棠花语” 题注:海棠花之美冠于群芳,花姿绰约,花态娇艳,花蕾红似胭脂点墨,是故:古人尊称海棠花为“花贵妃”也;然则秋海棠之“花语”却代表苦恋与离愁,象征苦苦爱恋着另一个人没有结果。由是古人又称秋海棠花为“断腸花”。</p><p class="ql-block"> ②书向鸿笺:取之民国婚约爱情的贺词“白头相约,书向鸿笺”之句。</p><p class="ql-block"> ③寒窗:自喻也。</p><p class="ql-block"> ④冬尽:冬尽春将至也。</p><p class="ql-block"> (43)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block"> 和@归去来兮韵题《晚秋》图:</p><p class="ql-block"> 绝句 </p><p class="ql-block"> 秋分秋水话秋凉,</p><p class="ql-block"> 凤兮凤兮归故乡。</p><p class="ql-block"> 我劝秋风同此住,</p><p class="ql-block"> 莫惊司马凤求凰。</p><p class="ql-block">注:莫惊司马句——即司马相如和卓文君的爱情,有司马相如的汉赋“凤求凰”为证。</p><p class="ql-block"> (44)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> 作于 2016.4. . </p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"> (46) </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p> 作于2016.4. </p><p><br></p><p> (47)</p><p><br></p><p><br></p> <p><br></p><p> </p><p> 附@归去来兮原词:</p><p><br></p><p> 【 虞美人 】 •虞美人花 </p><p> 虞姬刎颈霸王泣,</p><p> 楚天悲歌起。</p><p> 乌水剑刃梦向东,</p><p> 啼染春枝葩开漫山红。</p><p><br></p><p> 姬妃化作芬芳草,</p><p> 往事忆多少?</p><p> 垓下血洒美人花,</p><p> 香体娇姿借蕊年年发。</p><p> (48)</p><p><br></p><p><br></p> <p> </p><p><br></p><p><br></p><p> 【虞美人】•观雲</p><p><br></p><p> 少年观雲麦秸堆,</p><p> 心随白云飛。</p><p> 壮年观雲星空下,</p><p> 雲淡星稀,心事付天涯。</p><p><br></p><p> 而今观雲上西楼,</p><p> 夕阳凭添愁。</p><p> 悲欢离合总关情,</p><p> 两鬓飘萧,终惜眼前人。</p><p> 2019.3. </p><p><br></p><p> (47)</p><p><br></p><p><br></p> <p class="ql-block">注:</p><p class="ql-block"> ①《一壶老酒》:听陆树铭唱罢“一壶老酒”,潸然泪下,作诗怀念母亲。</p><p class="ql-block"> ②母亲赵津(别名赵淑真),1921年正月14日出生,1995年5月24日病逝。此张照片是母亲弥留之际在上海治病时与我最后一次的合影。</p><p class="ql-block"> ③“惠若幽兰品淑真”句:母亲原名赵淑真,人如其名贤惠淑真,“淑、真”二字因应了母亲的人品。</p><p class="ql-block"> ④“翠微山下瓯江水”句:母亲葬于温州翠微山公墓,瓯江江水傍山流过,山上茂林修竹,静谧幽雅。</p><p class="ql-block"> (49)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"> ①以上影印件是父亲临终前亲笔叙述吴万玉剿共事件的手稿片段:“余半生奋苦,一事无成,独丁亥春回家扫墓,适吴万玉绥靖括苍区,逮捕人民千余,不分良莠,悉禁枫林训练,造成楠溪空前之恐怖。余访吴数进意见,得其采纳,始扫数释回。溪民知感,虽时过境迁,对余猶怀念不忘。”</p><p class="ql-block"> ②父亲李曙,字因白,1905年生,1952年病故。早年投身北伐战争,黄埔军校6期毕业,1937年7月曾奉命率部国民革命军87师518团参加淞沪会战和南京保卫战,后历任重庆警备司令部警备师师长、峨眉山军官训练团教育长办公室主任、中央军校三分校政治部主任、中央伞兵司令部政工处长。抗战八年枪林弹雨浴血沙场,是一名抗战将领。</p><p class="ql-block"> 1947年3月3日回乡扫墓时,适逢浙江括苍区绥靖司令吴万玉清乡剿共于浙南八县,逮捕人民群众一千余人,囚禁于永嘉枫林实施逼供屠杀,造成楠溪地区空前之恐怖。父亲出于大义亲访吴逆万玉,几经交涉,最终成功营救出全部在押无辜群众与中共地下人员一千多人,有功乡里。</p><p class="ql-block"> 1949年4月20日在其所部中央伞兵司令部由上海开赴台湾之际,父亲辞去一切军政职务,自愿留在祖国大陆,携妻女回归楠溪故里定居,1952年因患结核病不治逝世。1983年经我向中共中央统战部杨静仁部长提起申诉,父亲被追念为爱国民主人士,温州永嘉县委统战部在给我与母亲发来的慰问信中表示:“李曙先生于1947年就已经是一位爱国民主人士了,他为人民做了一件好事。凡是为人民做过好事的人,党和人民将永远不会忘记他。” </p><p class="ql-block"> 父亲一生信奉中山先生的三民主义,爱国爱民,为人正派,为官清廉,虽身居将官乃两袖清风。他的“对物爱惜,对事认真,对人诚恳”的留言,一直是我立身处世的家训。幼年永别的父亲,终生不舍的亲情。</p><p class="ql-block"> ③附:父亲历经南京保卫战(即南京大屠杀)时目睹惨状随景写的“示儿”诗:</p><p class="ql-block"> 《示儿》</p><p class="ql-block"> 千肢万体尽魂冤,</p><p class="ql-block"> 惭愧微躯得苟存。</p><p class="ql-block"> 此景铭心並刻骨,</p><p class="ql-block"> 毋忘代代告儿孙!</p><p class="ql-block"> ——“刼后余生”李曙 於1937年冬</p><p class="ql-block"> (50) </p>